Εκατοντάδες άνθρωποι στέλνονται (μάλλον) στις φυλακές των Κέντρων Υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα, με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους, χωρίς έστω κάποιον να τους μεταφράζει τι υπογράφουν ● Καταγγελίες από δύο αλληλέγγυες οργανώσεις για τις απαράδεκτες συνθήκες που αντιμετωπίζουν όσοι ναυάγησαν τους τελευταίους μήνες στη νότια Κρήτη και στη Γαύδο.
Σε σοβαρές καταγγελίες για τον τρόπο αντιμετώπισης των προσφύγων που τους τελευταίους μήνες φτάνουν στη νότια Κρήτη προχωρούν η Οργάνωση «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA) και το «Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων». Κοινό σημείο και των δύο ανακοινώσεων είναι η καταγγελία για τις συνοπτικές διαδικασίες… «εξαφάνισης» των ανθρώπων αυτών από την Κρήτη, με πιθανότερο σενάριο τη μεταφορά τους στα κέντρα κράτησης της Μαλακάσας ή της Αμυγδαλέζας (χωρίς να υπάρχει επίσημη ενημέρωση για τον τελικό προορισμό), αλλά σε κάθε περίπτωση χωρίς να τους παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήματος ασύλου και χωρίς να ακολουθούνται οι διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης όπως ορίζει ο νόμος, διαδικασία που θα έπρεπε να γίνεται άμεσα μόλις εισέρχονται σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Από τις αρχές Σεπτεμβρίου παρατηρείται αυξημένη κινητικότητα στις θαλάσσιες διαδρομές νότια της Κρήτης (συνήθως με τελικό προορισμό την Ιταλία) με πλοιάρια που συχνά λόγω καιρού ή παλαιότητας των σκαφών καταλήγουν (ή ναυαγούν) στην Κρήτη και στη Γαύδο. Μέσα σε δύο μήνες η RSA έχει καταγράψει τουλάχιστον 17 συγκεκριμένα περιστατικά ναυαγίων, με συνολικά 627 πρόσφυγες να φτάνουν στη Γαύδο και στα νότια των Νομών Χανίων και Ηρακλείου.
Οι άνθρωποι αυτοί στοιβάζονται για κάποιες μέρες σε ανεπίσημους χώρους παραμονής (στις κατασκηνώσεις του Καλαθά, αν είναι στα Χανιά, ή στην αίθουσα των Λιμενεργατών, αν είναι στο Ηράκλειο). Στους χώρους αυτούς υπάρχει μόνο αστυνομία, λιμενικό και κάποιοι γιατροί του Ερυθρού Σταυρού, δεν έχουν πρόσβαση οι αλληλέγγυες οργανώσεις της Κρήτης ή δικηγόροι, ενώ δεν είναι ξεκάθαρο εάν υπάρχει επαρκής διερμηνεία αλλά ούτε και η βασική ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματα των νεοαφιχθέντων, όπως αναφέρει η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο. Το αντίθετο μάλιστα, όπως καταγγέλλει το Στέκι Μεταναστών Χανίων, από τους ανθρώπους αυτούς ζητείται να υπογράψουν χαρτί ότι δεν ζητούν άσυλο στην Ελλάδα, χωρίς τις περισσότερες φορές να μπορούν καν να το διαβάσουν ή κάποιος να τους το μεταφράσει.
Σε μια αιχμηρή ανακοίνωση, το Στέκι, απευθυνόμενο προς τους ίδιους τους πρόσφυγες, αναφέρει: «Καλώς ήρθες, ναυαγισμένε ξένε, στο νησί μας. Δεν έχει σημασία αν πονάς, πεινάς και δεν ξέρεις καν πού βρίσκεσαι. Τα ειδικά εκπαιδευμένα σώματα ασφαλείας θα σε μεταφέρουν με τις κλούβες τους από τη σάπια βάρκα με την οποία ήρθες σε κάποιο άδειο κτήριο. […] Δεν χρειάζεσαι ενημέρωση, επικοινωνία με τον έξω κόσμο ή την οικογένειά σου, δικαιώματα, ούτε καν μετάφραση. Ας μην καταλαβαίνεις όλα αυτά που σου λέμε, απλά κάνε ό,τι σου δείχνουν οι ένστολοι φύλακες. Πάνω απ’ όλα υπόγραψε αυτή τη δήλωση ότι δεν ζητάς άσυλο, κι ας μην ξέρεις τι γράφει. Είναι τυπική διαδικασία. Κατόπιν, θα σου πάρουμε το κινητό και τα υπάρχοντά σου και θα σου δώσουμε φαγητό που έχει ξεμείνει από το νοσοκομείο και τα συσσίτια της πόλης. Κάνε λίγες μέρες υπομονή μέσα στη μοναξιά και τον φόβο για το άγνωστο. Σύντομα θα έρθει το σκοτεινό ξημέρωμα που θα ξαναμπείς στην κλούβα, θα πας στο λιμάνι της Σούδας και από εκεί, με το πλοίο της γραμμής, στην απέραντη φυλακή της Μαλακάσας ή ποιος ξέρει πού αλλού!»
Τα παιδιά
Επιμέρους θέμα προκύπτει, όπως αναφέρει η RSA, με τα ασυνόδευτα παιδιά. «Δεν είναι ξεκάθαρο αν και με ποια διαδικασία γίνεται από τις αρχές ο εντοπισμός των ασυνόδευτων ανηλίκων και των παιδιών που συνοδεύονται από ενήλικο που δεν είναι κατά τον νόμο ο κύριος κηδεμόνας τους (separated)», τονίζει στην ανακοίνωσή της η οργάνωση.
Επίσης αναφέρει πως από τις μέχρι σήμερα πρακτικές προκύπτει ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου ανήλικοι/ες έχουν καταγραφεί λανθασμένα ως ενήλικες, ενώ όσον αφορά τα ανήλικα που συνοδεύονται από ενήλικα άτομα που δεν είναι κατά τον νόμο ο κύριος κηδεμόνας τους, δεν γίνεται κρίση καταλληλότητας του ενήλικα.
Ολα αυτά συμβαίνουν την ώρα που σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό πεδίο ακολουθείται μια… αλλοπρόσαλλη πολιτική στο μεταναστευτικό. Από τη μία η Ελλάδα και όλη η Ευρώπη ζητούν εργατικά χέρια, με τις κυβερνήσεις να αναγκάζονται παρά την αντιμεταναστευτική πολιτική τους να προχωρούν σε ρυθμίσεις νομιμοποίησης μεταναστών, προκαλώντας και εσωτερικές τριβές στα κατά κύριο λόγο συντηρητικά ακροατήριά τους.
Από την άλλη, θεσπίζουν νέους κανόνες όπως το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, που συντηρεί μια Ευρώπη-φρούριο, αφήνοντας και πάλι το μεγάλο βάρος στις χώρες πρώτης υποδοχής. Αυτή τη φορά η στάση της Ε.Ε. γίνεται ακόμα πιο κυνική, επιτρέποντας στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης να ανταλλάσσουν με χρήμα το κομμάτι των προσφυγικών ροών που θα αρνηθούν να υποδεχτούν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, κάθε ξεχωριστή ιστορία πρόσφυγα, άνδρα, γυναίκας ή ανήλικου παιδιού που φτάνει στα νερά της Κρήτης ή του Αιγαίου, γίνεται ένας μικρός κρίκος στην αλυσίδα της συστηματικής καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. «Σε μια τυπικά και άτυπα θεσμοποιημένη κανονικότητα, καράβια βασανισμένων ψυχών έρχονται και φεύγουν για νέα ναυάγια», όπως αναφέρει το Στέκι Μεταναστών Χανίων.
