Αποκάλυψη της «Εφ.Συν.»: Υπήρχε απόφαση ανάκλησης άδειας για έξι μήνες το 2020, που όμως δεν εφαρμόστηκε ποτέ ● Καίρια ερωτήματα προς την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. ●
Ανησυχία από τις αποκαλύψεις για την εμπορία ωαρίων στην κλινική γονιμότητας στα Χανιά ● Μιλά στην «Εφ.Συν.» ο δημοσιογράφος της Die Zeit που το 2019 την είχε επισκεφθεί υποδυόμενος τον υποψήφιο γονέα ● Συντηρητικές πολιτικές στην Ευρώπη στέλνουν σωρηδόν πελάτες για παρένθετη μητρότητα στην Ελλάδα
—
Στον απόηχο του θορύβου που έχει προκαλέσει η υπόθεση εμπορίας ωαρίων στα Χανιά, η «Εφ.Συν.» φέρνει σήμερα στο φως ένα στοιχείο που προκαλεί πολλά ερωτήματα. Στη συγκεκριμένη κλινική, που, σύμφωνα με την αστυνομία, αποτελούσε την έδρα ενός κυκλώματος εκμετάλλευσης ανθρώπων, είχε επιβληθεί ποινή ανάκλησης της άδειας για έξι μήνες αλλά και πρόστιμο στον ιδιοκτήτη της (σήμερα βασικό κατηγορούμενο).
Η απόφαση αυτή προέκυψε έπειτα από αυτοψία που είχε πραγματοποιήσει στην κλινική στα Χανιά κλιμάκιο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΕΑΙΥΑ) στις 19 Απριλίου 2019.
Με βάση τα ευρήματα εκείνης της αυτοψίας, τα μέλη του κλιμακίου συνέταξαν εισήγηση (την 1η Αυγούστου 2019). Τελικά, έναν χρόνο μετά, στις 23.7.2020 η Αρχή αποφάσισε την επιβολή προστίμου 1.500 ευρώ στον ιδιοκτήτη της κλινικής αλλά κυρίως την αναστολή της άδειάς της για έξι μήνες. Η απόφαση αυτή, αν και δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ (3679Β/3.9.2020), δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο επιβλήθηκε αυτή η ποινή, αλλά κυρίως γιατί δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αφού η κλινική ουδέποτε σταμάτησε να λειτουργεί, από το 1995 που ιδρύθηκε, όπως αναφέρει και η ίδια στη σελίδα της. Το ακόμα πιο περίεργο είναι πως μέλος του κλιμακίου που έκανε την αυτοψία στην κλινική ήταν ο Νικόλαος Βραχνής, κατοπινός πρόεδρος (μέχρι και σήμερα) της ΕΑΙΥΑ.
Ο κ. Βραχνής την Τετάρτη εξέδωσε ανακοίνωση με αφορμή τις αποκαλύψεις, αναφερόμενος όμως σε άλλα ζητήματα και συγκεκριμένα για να παράσχει διαβεβαιώσεις ότι έχουν ληφθεί μέτρα για τη διαφύλαξη του γεννητικού υλικού που κρυοσυντηρείται στη συγκεκριμένη μονάδα, καθώς και την εκπλήρωση όλων των εν εξελίξει ιατρικών διαδικασιών. Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται απλά πως η Εθνική Αρχή βρίσκεται σε διαδικασία ελέγχου για τη λειτουργία της εν λόγω κλινικής. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται, ο ίδιος ο κ. Βραχνής ήδη από το 2019 έχει διαπιστώσει πως υπάρχει πρόβλημα ως προς τη λειτουργία της μονάδας, αφού ο ίδιος είχε εισηγηθεί την ανάκληση της άδειάς της και την επιβολή προστίμου.
Η «Εφ.Συν.» προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον πρόεδρο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, εκθέτοντας τόσο στον ίδιο όσο και στη γραμματέα του ακριβώς τα στοιχεία του ρεπορτάζ, ωστόσο δεν λάβαμε καμία απάντηση. Το ερώτημα βεβαίως δεν απευθύνεται μόνο στην ΕΑΙΥΑ αλλά σε κάθε αρμόδια αρχή που θα έπρεπε να είχε φροντίσει για την ανάκληση της άδειας ίσως και για τη διακοπή λειτουργίας της δομής.
Η υπόθεση θυμίζει την ιστορία του γηροκομείου «Αγία Σκέπη» και πάλι στα Χανιά, όπου, παρά τις αποφάσεις σφραγίσματος λόγω του πλήθους των παρατυπιών, εντούτοις, με διάφορες παρεμβάσεις, η δομή συνέχιζε να λειτουργεί και χάθηκαν εκατοντάδες ηλικιωμένοι (και η υπόθεση αυτή παραπέμπεται σύντομα στο ακροατήριο).
«Φαινόταν ότι κάτι δεν πάει καλά…»
Πολύπτυχες διαστάσεις αποκτά η σοκαριστική υπόθεση εμπορίας ωαρίων και ανθρώπων που αποκαλύφθηκε στα Χανιά, ενώ οι εννέα κατηγορούμενοι πήραν προθεσμία για να απολογηθούν μεθαύριο Κυριακή. Η σύλληψη του διευθυντή και του επιστημονικού διευθυντή της κλινικής στα Χανιά έχει διεθνή αντίκτυπο, ειδικά στη Γερμανία και την Ιταλία, από τις οποίες είχε μεγάλη πελατεία η συγκεκριμένη μονάδα. Παράλληλα, μεγάλη είναι η ανησυχία και για χιλιάδες οικογένειες σε Ελλάδα και εξωτερικό που εμπιστεύτηκαν τους συγκεκριμένους γιατρούς φέρνοντας στον κόσμο ένα παιδί που σήμερα ίσως και να μην είναι καν… το «δικό» τους.
Μία από τις ιδιαίτερες πτυχές της υπόθεσης είναι η αποκάλυψη της αστυνομίας ότι σε τουλάχιστον 400 περιπτώσεις έγιναν εικονικές εξωσωματικές, δηλαδή τα ωάρια από τα οποία γεννήθηκαν τα παιδιά δεν ήταν της γενετικής τους μητέρας αλλά της παρένθετης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γιατροί δεν εμφύτευαν στην παρένθετη μητέρα γονιμοποιημένα ωάρια της γυναίκας που για ιατρικούς λόγους δεν μπορούσε να κυοφορήσει, αλλά γονιμοποιούσαν, εν αγνοία των γυναικών, ωάρια της ίδιας της παρένθετης για λόγους κέρδους, αν έκριναν ότι υπήρχαν μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας, ώστε να εισπράξουν το σύνολο της αμοιβής, που έφτανε από 70 έως 120 χιλιάδες ευρώ. Η αποκάλυψη αυτή έχει προκαλέσει ανησυχία σε γονείς που τώρα απευθύνονται στην αστυνομία για να μάθουν αν βρίσκονται στη σχετική λίστα ή αν μπορεί να επιβεβαιωθεί η μητρότητα των ωαρίων από τα οποία απέκτησαν το παιδί τους.
Trafficking
Φυσικά, τα πρώτα θύματα της υπόθεσης αυτής είναι οι ίδιες οι παρένθετες μητέρες, γυναίκες φτωχές και ευάλωτες, κατά βάση αλλοδαπές, τις οποίες το κύκλωμα ψάρευε σε χώρες κυρίως των Βαλκανίων. Την Τετάρτη, μία από τις γυναίκες που πέρασαν την πόρτα του εισαγγελέα κρατούσε στα χέρια της ένα μωρό μόλις 9 ημερών, το οποίο οι Αρχές παρέλαβαν και το μετέφεραν στο νοσοκομείο Χανίων. Οι γυναίκες ζούσαν σε διαμερίσματα των Χανίων που νοίκιαζε το κύκλωμα και σύμφωνα με μαρτυρίες τούς επιτρεπόταν να έχουν ελάχιστες επαφές ακόμα και εξόδους από τα σπίτια· μόνο για τις βασικές τους ανάγκες. Συνολικά 30 γυναίκες εντοπίστηκαν στο πλαίσιο της αστυνομικής επιχείρησης και εξετάστηκαν παρουσία ψυχολόγου. Αντιμετωπίζονται επισήμως ως θύματα trafficking, ενώ κλήθηκε στα Χανιά κλιμάκιο στήριξης της διεθνούς οργάνωσης Α21, που ειδικεύεται στην προστασία των θυμάτων.
Τις γυναίκες αυτές είχαν προσπαθήσει να προσεγγίσουν το 2019 και οι δημοσιογράφοι της γερμανικής εφημερίδας Die Zeit, Ζαχαρίας Ζαχαράκης και Melanie Croye. Υποδυόμενοι το ζευγάρι που θέλει να αποκτήσει παιδί είχαν φτάσει στη συγκεκριμένη κλινική στα Χανιά και τους είχε κάνει εντύπωση το κλίμα μυστικοπάθειας ως προς τη δυνατότητα επικοινωνίας με τη μητέρα που υποτίθεται θα κυοφορούσε το δικό τους παιδί. «Είχαμε προσπαθήσει να βρούμε πού μένουν οι γυναίκες αυτές. Γνωρίσαμε μόνο μία πολύ βιαστικά και μόνο με την παρουσία στελέχους της κλινικής. Καταλάβαμε πως ήταν μάλλον φοβισμένη και σε δύσκολη κατάσταση», λέει στην «Εφ.Συν.» ο συνάδελφος Ζαχαρίας Ζαχαράκης. «Φαινόταν από τότε πως τα πράγματα δεν είναι πολύ καθαρά», λέει ο ίδιος, συμπληρώνοντας πως και τα χρήματα που τους ζητήθηκαν ήταν πολύ πάνω από τα 10.000 ευρώ, που στην αγορά θεωρούνται λογική αποζημίωση για την απώλεια εισοδήματος που θα έχουν οι παρένθετες μητέρες την περίοδο της εγκυμοσύνης. Οπως λέει ο Ζ. Ζαχαράκης, στη Γερμανία γίνονται ετήσιες εκθέσεις στις οποίες συμμετέχουν κέντρα γονιμότητας, πολλά εκ των οποίων από την Ελλάδα. «Συγκεντρώνουν τεράστιο ενδιαφέρον καθώς στη Γερμανία δεν επιτρέπεται η παρένθετη μητρότητα» προσθέτει, εξηγώντας πως από εκεί ξεκίνησε και το δικό τους ρεπορτάζ για την Die Zeit.
Η πελατεία των κλινικών τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί, ειδικά μετά την επικράτηση συντηρητικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη που βλέπουν με καχυποψία ζητήματα δικαιωμάτων και αυτοδιάθεσης του σώματος, όπως οι εκτρώσεις, η αλλαγή φύλου ή η παρένθετη μητρότητα, ειδικά αν αφορά την απόκτηση παιδιού από ομόφυλα ζευγάρια.
Πελατεία από τη… Μελόνι
Στην Ιταλία έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση μετά την πρόθεση της ακροδεξιάς πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι να θέσει πλήρως εκτός νόμου την παρένθετη μητρότητα (ήδη απαγορεύεται, αλλά σκοπεύει να επιβάλει ποινές ακόμα και αν έχει τελεστεί σε άλλη χώρα, αφαιρώντας ακόμα και το δικαίωμα εγγραφής των παιδιών στο σχολείο).
Στη σελίδα του ιδιοκτήτη της κλινικής, που φέρεται ως ο εγκέφαλος της εγκληματικής οργάνωσης στα Χανιά, βρίσκουμε πολλές αναφορές στην Ιταλία, στην οποία τους τελευταίους μήνες είχαν αυξηθεί σημαντικά τα ταξίδια του αλλά και οι δουλειές, όπως ο ίδιος ομολογεί. Από τις καταθέσεις που έχουν συλλέξει οι αστυνομικοί στα Χανιά προκύπτει πως το τελευταίο διάστημα περνούσαν από την κλινική δεκάδες Ιταλοί, κάτι που μάλλον συνδυάζεται με τις πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα αυτή.
Στη σελίδα του γιατρού, πάντως, υπάρχουν και δεκάδες μηνύματα ανθρώπων που του συμπαραστέκονται (μετά τη σύλληψή του) ευχαριστώντας τον για τις υπηρεσίες που τους έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια. Ο δικηγόρος του, Μιχάλης Μαύρος, δήλωσε ότι μοναδικός στόχος του εντολέα του ήταν «να ενισχύσει ανθρώπους οι οποίοι είχαν κίνητρο τη γονεϊκότητα», συμπληρώνοντας πως «με την επεξεργασία που θα γίνει θα αναδειχθεί η πραγματική διάσταση και αυτή θα είναι διαφορετική από αυτήν που έχει κυκλοφορήσει ώς τώρα στα ΜΜΕ».
Ανακοίνωση για την υπόθεση εξέδωσε και η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής αναφέροντας πως βρίσκεται σε διαδικασία ελέγχου για τη λειτουργία της εν λόγω κλινικής, ενώ διαβεβαιώνει πως έχουν ληφθεί μέτρα για τη διαφύλαξη του γεννητικού υλικού που κρυοσυντηρείται στη συγκεκριμένη Μονάδα, καθώς και την εκπλήρωση όλων των εν εξελίξει ιατρικών διαδικασιών.
