Μας αφορά ο λαϊκισμός της ακροδεξιάς και η κρίση στη Βρετανία;
Με την προοπτική μιας επικείμενης νίκης του κόμματος «Μεταρρύθμιση» (Reform UK), η άρχουσα τάξη αναμφίβολα θα αναρωτιέται: μπορούμε να εμπιστευτούμε το Ρεφόρμ; Ο ακροδεξιός πρώην ευρωβουλευτής Νάιτζελ Φάρατζ (Nigel Paul Farage, 3/4/1964-), εν τω μεταξύ, κάνει προτάσεις προς το κατεστημένο, ελπίζοντας να παρουσιαστεί ως «ασφαλής επιλογή» για τον βρετανικό καπιταλισμό.
Ένας από τους νεότερους βουλευτές του Ρεφόρμ, ο Ντάνυ Κρούγκερ (Daniel Rayne Kruger MBE, 23/10/1974-), ο οποίος αποχώρησε από τους Τόρις (Tories, το κόμμα των Συντηρητικών Conservative and Unionist Party) τον περασμένο Σεπτέμβρη δήλωσε: «Οι άνθρωποι με ρωτούν συνεχώς πώς νιώθω που εγκατέλειψα το βυθιζόμενο πλοίο του Συντηρητικού Κόμματος, και νιώθω πολύ καλά. Είμαστε σε ανοδική πορεία. Ο άνεμος φυσάει στα πανιά μας. Βρίσκομαι σε ένα πλοίο που πραγματικά πηγαίνει κάπου.
Και, φυσικά, όπως όλοι γνωρίζουμε, το Ρεφόρμ είναι ένα είδος πειρατικού πλοίου με καπετάνιο έναν χαρισματικό πειρατή και ένα άπειρο πλήρωμα – αλλά είναι ένα ισχυρό πλοίο με επικίνδυνο πυροβολικό, που τρομοκρατεί τους αντιπάλους του.
Τώρα, το καθήκον μας… είναι να βοηθήσουμε να μετατραπεί αυτό το πειρατικό πλοίο σε πλοίο του Βασιλικού Ναυτικού, έτοιμο να υπηρετήσει τον Βασιλιά και να υπηρετήσει την πατρίδα μας». Αυτά δήλωσε ο Κρούγκερ, προσθέτοντας έτσι το όνομά του στη λίστα των υψηλόβαθμων στελεχών των Συντηρητικών που έχουν επίσης εγκαταλείψει το κόμμα.
Στον αυξανόμενο κατάλογο περιλαμβάνονται ένας πρώην πρόεδρος του Συντηρητικού Κόμματος, ένας πρώην αντιπρόεδρος και, πιο πρόσφατα, ο (πρώην) Λόρδος Μάλκολμ Όφορντ (Malcolm Ian Offord, Baron Offord of Garvel, 5/9/1964-), ο οποίος παραιτήθηκε από τον τίτλο του ευγενή για να θέσει υποψηφιότητα ως υποψήφιος του Ρεφόρμ στις εκλογές του επόμενου έτους για το Χόλιρουντ (Χόλιρουντ), το αποκεντρωμένο κοινοβούλιο της Σκωτίας.
Τα σχόλια του Κρούγκερ ρίχνουν φως σε ένα ερώτημα που αναμφίβολα απασχολεί τις κυβερνώντες ελίτ της Βρετανίας: πώς θα ήταν μια κυβέρνηση των λαϊκιστών Ρεφορμιστών; Και μπορεί ο Φάρατζ και οι συνεργάτες του να αναλάβουν τα ηνία του βρετανικού καπιταλισμού; Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, μέχρι πρόσφατα, η απάντηση του μεγαλύτερου μέρους του βρετανικού κατεστημένου θα ήταν ένα ηχηρό «όχι». Και, τουλάχιστον προς το παρόν, αυτή η άποψη φαίνεται να κυριαρχεί στα διοικητικά συμβούλια του City του Λονδίνου και στους διαδρόμους της εξουσίας.
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ρεφόρμ προσπαθεί να αλλάξει αυτή την κατάσταση, όπως υπονοούν οι όχι και τόσο διακριτικές δηλώσεις του Κρούγκερ.
Η ανησυχία της άρχουσας τάξης απέναντι στο δεξιό λαϊκιστικό κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ είναι κατανοητή. Τα τελευταία εκατό χρόνια, η βρετανική καπιταλιστική τάξη κυβερνούσε αποκλειστικά μέσω ενός δοκιμασμένου και ελεγμένου δικομματικού συστήματος, με εναλλαγή μεταξύ των Τόρις (Συντηρητικών) και των Εργατικών.
Ωστόσο, αυτή η κάποτε δημοφιλής δικομματική υπόθεση βρίσκεται πλέον σε ελεύθερη πτώση. Παρά το γεγονός ότι διαθέτει μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons), το Εργατικό Κόμμα (Labour Party) του Στάρμερ (Keir Rodney Starmer, 2/9/1962-) βρίσκεται σε μια δίνη κρίσεων. Και οι Συντηρητικοί – οι κύριοι πολιτικοί εκπρόσωποι του βρετανικού καπιταλισμού για αιώνες – βρίσκονται σε πορεία προς εκλογική καταστροφή.
Ταυτόχρονα, το Reform UK βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στις δημοσκοπήσεις, υποστηριζόμενο από ένα κύμα δυσαρέσκειας και οργής για την υπάρχουσα κατάσταση των πραγμάτων. Αυτή η επικείμενη κοινοβουλευτική αναταραχή θα έχει αντίκτυπο σε κάθε πτέρυγα του κρατικού μηχανισμού της Βρετανίας, ο οποίος για δεκαετίες στελεχωνόταν από αξιωματούχους των Συντηρητικών και των Εργατικών. Από κάθε άποψη, λοιπόν, το πολιτικό κατεστημένο πλέει σε αχαρτογράφητα νερά. Και ποιος είναι πιθανό να μπει στη θέση τους; Ο Νάιτζελ Φάρατζ!
.
Στα μάτια των εξουσιαστών, ο ηγέτης του κόμματος Ρεφόρμ και η κλίκα του πρέπει να φαίνονται σαν μια ομάδα αντικομφορμιστών και τυχοδιωκτών, που αναφλέγουν απερίσκεπτα τις φλόγες της λαϊκιστικής εξέγερσης, που το κατεστημένο προσπαθεί απεγνωσμένα να σβήσει.
Σε σύγκριση με την «λογική» και «νηφάλια» ομάδα που βρίσκεται σήμερα στο τιμόνι του ήρεμου βρετανικού καθεστώτος, οι αναξιόπιστοι ηγέτες του Ρεφόρμ μοιάζουν με περιπετειώδεις μισθοφόρους. Όσον αφορά τους εργοδότες και τους τραπεζίτες, ο Φάρατζ δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα αξιόπιστος για να αναλάβει τα ηνία. Ωστόσο, με την προοπτική μιας συντριπτικής νίκης του Ρεφόρμ να διαφαίνεται στον ορίζοντα, η άρχουσα τάξη θα μείνει να αναρωτιέται: τι άλλες επιλογές έχουμε; Ίσως αυτοί οι τυχοδιώκτες πειρατές να μπορούσαν να μετατραπούν σε κρατικά εγκεκριμένους κουρσάρους, ακολουθώντας τις παλιές καλές παραδόσεις του βρετανικού ναυτικού…
Στις φετινές τοπικές εκλογές του Μάη, το κόμμα Ρεφόρμ κέρδισε τον έλεγχο σε δέκα τοπικά συμβούλια – μια ηχηρή επιβεβαίωση ότι είχε καταστεί μια σοβαρή δύναμη στην βρετανική πολιτική σκηνή. Ωστόσο, παρά την άνοδό τους στην εξουσία σε τοπικό επίπεδο, με υποσχέσεις για μείωση των φόρων, εξάλειψη της αναποτελεσματικότητας και της σπατάλης και βελτίωση της ζωής των απλών εργαζομένων, το κόμμα και οι σύμβουλοί του έχουν αντίθετα βυθιστεί σε διαμάχες, σκάνδαλα και αντιπαραθέσεις.
Αρκετά από τα συμβούλια του έχουν αναγκαστεί να αυξήσουν τους δημοτικούς φόρους, σε πολλές περιπτώσεις πάνω από το ποσοστό του πληθωρισμού – αντιβαίνοντας άμεσα σε ό,τι είχαν υποσχεθεί στις προεκλογικές τους εκστρατείες.
Το σχέδιο του κόμματος να δημιουργήσει μια «μονάδα DOGE» τύπου Μασκ (Elon Reeve Musk, 28/6/1941-) για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας έχει προσκρούσει σε τοίχο. Το καλύτερο που μπορούν να προσφέρουν είναι συμβολικές περικοπές σε θέματα όπως οι παρελάσεις LGBT pride και τα προγράμματα πολυμορφίας φύλων.
Παράλληλα με όλα αυτά, όπου έχει τον έλεγχο των οικονομικών το Ρεφόρμ, αναγκάστηκε να προχωρήσει σε μια σειρά περικοπών και επιθέσεων σε ζωτικές τοπικές υπηρεσίες. Στο Warwickshire, έκοψε τις υπηρεσίες σχολικών λεωφορείων, πράγμα που σημαίνει ότι παιδιά ηλικίας μόλις οκτώ ετών μπορεί να χρειαστεί να περπατούν έως και δέκα μίλια κάθε μέρα για να πάνε και να γυρίσουν από το σχολείο. Στο Lancashire η τοπική αρχή που ελέγχεται από το Ρεφόρμ πρόκειται να κλείσει πέντε οίκους ευγηρίας που διαχειρίζεται το συμβούλιο, μεταφέροντας τους ηλικιωμένους ενοίκους στον ιδιωτικό τομέα. Ο σύμβουλος που είναι υπεύθυνος για αυτή την κίνηση, Γκράχαμ Ντέιλτον (Graham Dalton, Cabinet Member for Adult Social Care of Lancashire County Council), τυχαίνει να είναι ιδιοκτήτης μιας ιδιωτικής εταιρείας φροντίδας ηλικιωμένων!
Αυτές οι βαθιές περικοπές στην κοινωνική φροντίδα ενηλίκων και στις υπηρεσίες για παιδιά – τομείς που αντιπροσωπεύουν έως και τα τρία τέταρτα των δαπανών της τοπικής αυτοδιοίκησης – έχουν αφήσει τους κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων πολλών ψηφοφόρων του Ρεφόρμ, με ένα αίσθημα προδοσίας.
Στο Κεντ (Kent), για παράδειγμα, σημειώθηκε μια ενοχλητική διαμάχη στο δημοτικό συμβούλιο του Ρεφόρμ. Ένα βίντεο που διέρρευσε έδειχνε την πρόεδρο του συμβουλίου να λέει στους συμβούλους της «να το χωνέψουν», σε απάντηση στην αντίθεσή τους στον προϋπολογισμό λιτότητας της τοπικής αρχής. Παρά την αύξηση των φόρων και τη δραστική περικοπή των υπηρεσιών, το δημοτικό συμβούλιο του Κεντ εξακολούθησε να αυξάνει τις δαπάνες του κατά 46 εκατομμύρια λίρες. Αυτή η αντιπαράθεση οδήγησε στην αποβολή αρκετών συμβούλων του Κεντ από το κόμμα, με την υποστήριξη του Φάρατζ.
Και δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση. Στην πραγματικότητα, ένας στους 18 συμβούλους του κόμματος του Ρεφόρμ έχει αποβληθεί, τεθεί σε διαθεσιμότητα ή παραιτηθεί τους τελευταίους επτά μήνες από τις εκλογές του Μάη.
Όλα αυτά δίνουν μια εικόνα των κρίσεων και των αντιφάσεων που θα αντιμετώπιζε μια εθνική κυβέρνηση του κόμματος Ρεφόρμ. Αντιμέτωπη με την δεινή κατάσταση των δημόσιων οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, μια τέτοια κυβέρνηση δεν θα είχε άλλη επιλογή από το να αναλάβει τη σκυτάλη της λιτότητας από το Εργατικό Κόμμα του Στάρμερ και τους Τόρις και να συνεχίσει να καταργεί ό,τι έχει απομείνει από το μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας – μια «πολυτέλεια» που ο βρετανικός καπιταλισμός δεν χρειάζεται πλέον λόγω μη ύπαρξης της Σοβιετικής Ένωσης και των Λαϊκών Δημοκρατιών της ανατολικής Ευρώπης, αλλά και δεν μπορεί πλέον να προσφέρει.
Μέχρι πρόσφατα, ο ηγέτης του Ρεφόρμ εστίαζε στην προσέλκυση ψηφοφόρων της εργατικής τάξης σε «παραμελημένες» περιοχές της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των πρώην προπυργίων του Εργατικού Κόμματος. Για το σκοπό αυτό, ο Φάρατζ έχει κάνει μια σειρά από ευκαιριακές οικονομικές υποσχέσεις. Αυτές περιλαμβάνουν υποσχέσεις για την εθνικοποίηση της British Steel και της Thames Water, την κατάργηση του μισητού ανώτατου ορίου επιδόματος για δύο παιδιά και την ανατροπή των περικοπών του Στάρμερ στο επίδομα θέρμανσης τον χειμώνα.
Το κοινό έχει δεχτεί το αποπροσανατολιστικό θέαμα του Φαράτζ να κρατάει πλακάτ συνδικάτων σε μια φωτογράφηση σε χαλυβουργείο και να αρνείται να επικρίνει τους απεργούς υπαλλήλους καθαριότητας του Μπέρμιγχαμ (Birmingham). Ομοίως, ο βουλευτής του Ρεφόρμ Ρίτσαρντ Τάις (Richard James Sunley Tice, 13/9/1964-) φόρεσε ένα σήμα «Save Our Steel» του συνδικάτου εργαζομένων στον χάλυβα στην Βουλή των Κοινοτήτων.
Από πολλές απόψεις, ο Φάρατζ έχει στραφεί προς τα αριστερά του Εργατικού Κόμματος σε βασικά οικονομικά ζητήματα. Αυτό ήταν μέρος μιας συνειδητής στρατηγικής για να μπορέσει να αγκυροβολήσει το Ρεφόρμ στο λιμάνι του Εργατικού Κόμματος. Τα ΜΜ«Ε» του κατεστημένου χαρακτήρισαν αυτό ως «στροφή προς τα αριστερά» εκ μέρους του Ρεφόρμ. Οι Τόρις αποκάλεσαν τον Φάρατζ «Κόρμπιν με μια πίντα και ένα τσιγάρο».
.
Σε μια συνέντευξη, ο ίδιος ο Φάρατζ έφτασε στο σημείο να επισημάνει την «αλληλεπίδραση» μεταξύ του ιδίου και του πρώην ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν (Jeremy Bernard Corbyn, 26/5/1949-): «Είμαστε και οι δύο αντιεξουσιαστικοί, προφανώς, και μοιραζόμαστε την αίσθηση ότι οι γιγαντιαίες εταιρείες κυριαρχούν πλέον στον κόσμο στον οποίο ζούμε, ότι η πολιτική βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στο χέρι των μεγάλων εταιρειών».
Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό, όλες αυτές οι ενθουσιώδεις συζητήσεις για την εθνικοποίηση και τις εταιρείες που κυριαρχούν στον κόσμο έχουν παραγκωνιστεί υπέρ μιας γλώσσας πιο φιλικής προς το κατεστημένο. Σε ομιλία του στο City του Λονδίνου τον Νοέμβρη, που απευθυνόταν σαφώς στους επιχειρηματικούς ηγέτες της Βρετανίας, ο Φάρατζ μετριάσε την υπόσχεσή του να εθνικοποιήσει την British Steel. Ομοίως, υπαναχώρησε από την υπόσχεσή του να καταργήσει εντελώς το ανώτατο όριο των επιδομάτων για δύο παιδιά.
Ακόμη και το δαπανηρό «τριπλό κλείδωμα» [Το σύστημα «τριπλής ασφάλειας» του κρατικού συνταξιοδοτικού συστήματος του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ένας κανόνας που εγγυάται ετήσιες αυξήσεις των συντάξεων με βάση το υψηλότερο από τα τρία ακόλουθα μέτρα: τον πληθωρισμό, τη μέση αύξηση των αποδοχών κι ένα σταθερό ποσοστό 2,5%, προστατεύοντας το εισόδημα των συνταξιούχων από την αύξηση του κόστους διαβίωσης] των κρατικών συντάξεων – η «ιερή αγελάδα» (sacred cow) που οι Βρετανοί πολιτικοί δεν τολμούν να αγγίξουν, για να μην εξοργίσουν εκατομμύρια ηλικιωμένων ψηφοφόρων – έχει πρόσφατα αμφισβητηθεί από την ηγεσία του Ρεφόρμ.
Αυτή είναι μια επικίνδυνη κίνηση, δεδομένου ότι περίπου το 30% των υποστηρικτών του Ρεφόρμ είναι σε ηλικία συνταξιοδότησης και πάνω από το ήμισυ είναι άνω των 55 ετών.
Αντ’ αυτού, οι ηγέτες του Ρεφόρμ έχουν υποσχεθεί ένα πρόγραμμα απορρύθμισης τύπου Θάτσερ (Margaret Hilda Thatcher, 13/10/1925-8/4/2013), που θα συνοδεύεται από ένα «Big Bang» στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με στόχο να γίνει «η πιο φιλική προς τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα κυβέρνηση που έχει δει αυτή η χώρα στη σύγχρονη εποχή… απελευθερώνοντας τις επιχειρήσεις, ώστε να προχωρήσουν και να κερδίσουν περισσότερα χρήματα».
Είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και μερικές από τις πιο φιλελεύθερες πτυχές του προγράμματος του Ρεφόρμ έχουν αμβλυνθεί. Για παράδειγμα, ο Φάρατζ έχει εγκαταλείψει την υπόσχεσή του για μείωση των φόρων κατά 90 δισεκατομμύρια λίρες και τώρα τονίζει την ανάγκη για δημοσιονομική υπευθυνότητα και «ρεαλισμό σχετικά με την κατάσταση της οικονομίας».
Αν όλα αυτά σας θυμίζουν αυτά που έλεγαν ο Στάρμερ και η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς (Rachel Jane Reeves, 13/2/1979-) κατά την προεκλογική περίοδο του 2024, ναι, δεν κάνετε λάθος. Φαίνεται ότι ο Φάρατζ, όπως και οι προκάτοχοί του από το Εργατικό Κόμμα, προσπαθεί να μειώσει τις προσδοκίες των ψηφοφόρων πριν την άνοδό του στην εξουσία, προετοιμάζοντας τους εργαζόμενους για τις «σκληρές αποφάσεις» που αυτός και το κόμμα του θα αναγκαστούν να λάβουν στο μέλλον.
Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής ο Φάρατζ έχει επίσης μετριάσει τη ρητορική του, προκειμένου να ευθυγραμμίσει περισσότερο το Ρεφόρμ με τις απόψεις και τους στόχους του ιμπεριαλιστικού κατεστημένου της Βρετανίας.
Προηγουμένως, ο ηγέτης του Ρεφόρμ επαναλάμβανε τον σκεπτικισμό του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στην εμπλοκή της Δύσης στον πόλεμο της Ουκρανίας – φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να πει ότι το ΝΑΤΟ προκάλεσε τον πόλεμο. Αυτό προκάλεσε την οργή όλων των φιλελεύθερων μέσων «ενημέρωσης» και των φιλουκρανών ακροδεξιών του βρετανικού κατεστημένου.
Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, η στάση του Φάρατζ έχει αλλάξει. Τώρα υπερασπίζεται τον κλόουν, ληγμένο πρόεδρο της Ουκρανίας, δεσμεύεται να στείλει βρετανική ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία αν εκλεγεί πρωθυπουργός, σχολιάζει ότι η Βρετανία πρέπει να καταρρίψει ρωσικά αεροσκάφη αν εισέλθουν στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ και επικρίνει τον Πούτιν ως «εξαιρετικά επικίνδυνο άνθρωπο» του οποίου οι απαιτήσεις για ουκρανικό έδαφος είναι «απαράδεκτες».
Σε μια ακόμη σαφή κίνηση προς το καπιταλιστικό κατεστημένο, φημολογείται ότι ο Φάρατζ είπε πρόσφατα στους δωρητές του κόμματός του ότι αναμένει το Ρεφόρμ να συνάψει εκλογική συμφωνία – ή ακόμη και να συγχωνευθεί – με τους Τόρις πριν από τις επόμενες γενικές εκλογές! Δημοσίως, ωστόσο, ο ηγέτης του Ρεφόρμ δηλώνει ότι ο στόχος του παραμένει η αντικατάσταση των Τόρις και όχι η σύναψη συμμαχίας μαζί τους. Πώς μπορεί κανείς να κατανοήσει αυτή την προφανή αντίφαση;
Από τη μία πλευρά, ο Φάρατζ είναι αρκετά έξυπνος για να γνωρίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος των υποστηρικτών του στηρίζει το Ρεφόρμ ακριβώς επειδή περιφρονεί τους Τόρις και το Εργατικό Κόμμα του Στάρμερ. Εξ᾿ ου και η ανάγκη να διατηρήσει σαφή απόσταση μεταξύ του κόμματός του και του κόμματος της Κέμι Μπάντενοχ (Olukemi Olufunto Adegoke Badenoch, 2/1/1980-) που από τον Νοέμβριο του 2024 ηγείται της αντιπολίτευσης ως επικεφαλής του Συντηρητικού Κόμματος.
Ταυτόχρονα, ο Φάρατζ λέει ουσιαστικά στους πλούσιους υποστηρικτές (αλλά και τους πιθανούς υποστηρικτές) του κόμματός του ότι το Ρεφόρμ είναι πρόθυμο να ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο όπως το κόμμα των Τόρις που γνωρίζουν και αγαπούν, ότι μια κυβέρνηση του Ρεφόρμ θα είναι «business as usual» για τους καπιταλιστές. Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν και ορισμένοι αστοί σχολιαστές. Σε όλους τους τομείς – στην οικονομία, την εξωτερική πολιτική και την εκλογική στρατηγική – ο Φάρατζ στέλνει ένα σαφές μήνυμα στην άρχουσα τάξη: «Μπορείτε να μας εμπιστευτείτε. Θα κάνουμε ό,τι μας πείτε»!
Αυτή η «επιθετική γοητεία» φαίνεται ήδη να έχει αντίκτυπο. Για παράδειγμα νωρίτερα αυτό το μήνα, το Ρεφόρμ έλαβε δωρεά 9 εκατομμυρίων λιρών από τον επιχειρηματία και πρώην δωρητή των Τόρις Κρίστοφερ Χάρμπορν (Christopher Charles Sherriff Harborne, 12/1962-) – τη μεγαλύτερη μεμονωμένη δωρεά σε πολιτικό κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου από ζωντανό δωρητή. Ομοίως, η σύζυγος του Λόρδου του Ρόθερμιρ (Rothermere) Τζόναθαν Χάρμσγουορθ (Jonathan Harold Esmond Vere Harmsworth, 4th Viscount Rothermere, 3/12/1967-), Κλαούντια Χάρμσγουορθ (Claudia DeVriese, Claudia Caroline Clemence, 15/7/1993-) πρόσφατα έκανε μια δωρεά 50.000 λιρών στο Ρεφόρμ. Ο Λόρδος Ρόθερμιρ είναι ιδιοκτήτης της παραδοσιακά συντηρητικής εφημερίδας Daily Mail, καθώς και άλλων εφημερίδων όπως η Metro και η i, και επί του παρόντος εξετάζει το ενδεχόμενο να υποβάλει προσφορά για να αποκτήσει και την Telegraph.
Αυτή η σταθερή ροή υποστήριξης από τις μεγάλες επιχειρήσεις έχει πλέον τοποθετήσει το Ρεφόρμ μπροστά από τους Τόρις, τους Εργατικούς και τους Φιλελεύθερους Δημοκρατικούς συνολικά όσον αφορά τη συγκέντρωση χρημάτων από δωρεές κατά το τρίτο τρίμηνο του 2025. Η ομάδα του Φάρατζ είναι επίσης σε καλό δρόμο για να ξεπεράσει τα δύο κύρια κόμματα σε συνολικές δωρεές που συγκεντρώθηκαν φέτος, κάτι που είναι πιθανώς άνευ προηγουμένου. Αυτό απέχει πολύ από μια πλημμύρα υποστήριξης. Ωστόσο, παρέχει μια ένδειξη για το πού κατευθύνονται τα πράγματα.
Φυσικά, οι «ανεξάρτητοι» δημοσιογράφοι έχουν για άλλη μια φορά παρασυρθεί από την τελευταία στροφή στη στρατηγική του Φάρατζ. Τα ίδια φιλελεύθερα μέσα ενημέρωσης που χαιρέτισαν τη «στροφή του προς τα αριστερά», τώρα ανακοινώνουν – με την ίδια ευπιστία – την «επιστροφή του στο θατσερισμό»! Θα ήταν όμως λάθος να παρασυρόμαστε από κάθε στροφή και ανατροπή του Ρεφόρμ ή να κρεμιόμαστε από κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα δημαγωγών ακροδεξιών όπως ο Φάρατζ.
Αυτός ο εμπειρισμός είναι το βασικό χαρακτηριστικό των φιλελεύθερων και των ρεφορμιστών. Οι εργαζόμενοι και οι ταξικοί αγωνιστές, αντίθετα, πρέπει να αποφεύγουν να τυφλώνονται από την λαμπερή επιφάνεια των γεγονότων και να κατανοούν τις υποκείμενες διαδικασίες που διαδραματίζονται. Η ουσία της λαϊκιστικής δημαγωγίας είναι να υπόσχεται «τα πάντα σε όλους». Ένα οπορτουνιστικό κατασκεύασμα όπως ο Φάρατζ είναι περισσότερο από ευτυχής να εκμεταλλεύεται τα γεγονότα και να αξιοποιεί τις εφήμερες διαθέσεις της κοινωνίας, αρκεί αυτό να εξυπηρετεί τα προσωπικά, στενά συμφέροντά του και του κατεστημένου.
Για το σκοπό αυτό, θα υποσχεθεί με χαρά την εθνικοποίηση στους εργάτες τον ένα μήνα, ενώ θα διαβεβαιώσει τους καπιταλιστές ότι θα προστατεύσει τα κέρδη και τα προνόμιά τους τον επόμενο. Αυτό αντανακλά τις αντιφατικές και ετερογενείς κοινωνικές δυνάμεις που κρύβονται πίσω από λαϊκιστικές ακροδεξιές οργανώσεις όπως το Ρεφόρμ και το κίνημα MAGA του Τραμπ: μια ασταθής συμμαχία που περιλαμβάνει υποστηρικτές της εργατικής τάξης με οργή προς το κατεστημένο, τμήματα της εξοργισμένης μεσαίας τάξης και ορισμένα στρώματα των αφεντικών και των τραπεζιτών!
Οι τελευταίες κινήσεις του Ρεφόρμ δεν αποτελούν, επομένως, κάποια αποφασιστική «στροφή προς τα δεξιά», ούτε μια θεμελιώδη μεταμόρφωση του κοινωνικού και πολιτικού χαρακτήρα του, με σκοπό να ξεγελάσει τους ψηφοφόρους. Αντίθετα, η ασυνεπής, ασταθής, «βασισμένη στις εντυπώσεις» προσέγγιση του Φάρατζ στην πολιτική είναι απόλυτα σύμφωνη με τον λαϊκισμό ως ευρύτερο πολιτικό φαινόμενο, που προωθεί ο Αμερικανός πορτοκαλί πρόεδρος.
Σε πολλές περιπτώσεις, όσο πιο κοντά φτάνουν οι λαϊκιστές πολιτικοί στην εξουσία, τόσο πιο μετριοπαθείς γίνονται, ευθυγραμμίζοντας τις θέσεις τους με τα συμφέροντα του φιλελεύθερου κατεστημένου και της μεγάλης αστικής τάξης. Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζιόρτζια Μελόνι (Giorgia Meloni, 15/1/1977-), είναι το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα, με την πρόθυμη υιοθέτηση ενός προγράμματος λιτότητας και ενός προγράμματος υπέρ του ΝΑΤΟ από την πρώτη μέρα. Η Μαρίν Λεπέν (Marine Le Pen, 5/8/1968-) στη Γαλλία κινείται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση, εξαλείφοντας τα πιο ακραία ακροδεξιά στρώματα του κόμματός της και δηλώνοντας ρητά την αντίθεσή της στους απεργούς εργάτες.
Η ίδια διαδικασία κρύβεται πίσω από αυτό που κάνει τώρα ο Φάρατζ. Αν πάρει τα κλειδιά της οικίας στην Ντάουνινγκ Στριτ 10, η αδύναμη θέση του βρετανικού καπιταλισμού δεν θα του αφήσει κανένα περιθώριο ελιγμών για να κατευνάσει την κοινωνική του βάση και να αμφισβητήσει το κατεστημένο.
Ο Φάρατζ κάνει προτάσεις προς την άρχουσα τάξη, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τις προσδοκίες της καταπιεσμένης κοινωνικής του βάσης. Αυτό, φυσικά, δεν τον εμποδίζει να κάνει περαιτέρω «αριστερές» υποσχέσεις και χειρονομίες προς τους υποστηρικτές του από την εργατική τάξη, όπου είναι απαραίτητο.
Εν τω μεταξύ, ανίκανοι να ανταποκριθούν στις αντιφατικές απαιτήσεις όσων προσβλέπουν στο Ρεφόρμ, ο Φάρατζ και το κόμμα του θα αναγκαστούν να βασιστούν ακόμη περισσότερο στην υποκίνηση του ρατσισμού και στη ρητορική του πολιτισμικού πολέμου. Είναι σαφές ότι το κατεστημένο δεν εμπιστεύεται, για την ώρα, πλήρως το Ρεφόρμ, ακόμη και αν μεμονωμένοι επιχειρηματικοί ηγέτες αρχίζουν να αντιλαμβάνονται προς τα που πνέει ο άνεμος και συνεργάζονται μαζί τους με ρεαλιστικό πνεύμα.
Τον ερχόμενο Μάη, θα διεξαχθούν εκλογές στις αποκεντρωμένες συνελεύσεις της Σκωτίας και της Ουαλίας, καθώς και σε μια σειρά τοπικών αρχών σε ολόκληρη τη χώρα.
Το Ρεφόρμ προβλέπεται να σημειώσει σημαντική πρόοδο και σε αυτές τις εκλογές. Και οι έδρες που θα κερδίσει θα του προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες να διαβεβαιώσει το κατεστημένο ότι αποτελεί «ασφαλή επιλογή» για τον βρετανικό καπιταλισμό.
Όσο για τον ίδιο τον Φάρατζ, αναμφίβολα αντιλαμβάνεται ορισμένους από τους κινδύνους που τον περιμένουν: τις δοκιμασίες της προσπάθειας να κυβερνήσει έναν βρετανικό καπιταλισμό που μαστίζεται από κρίσεις, την ανάγκη να ακολουθήσει τον πεπατημένο δρόμο της λιτότητας που ακολούθησαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Αυτό θα προκαλέσει τεράστια αστάθεια, καθώς όλη η οργή της βρετανικής κοινωνίας κατά του κατεστημένου θα συντριβεί στα βράχια… Πού θα κατευθυνθεί αυτή η οργή στη συνέχεια; Ποια νέα διέξοδο θα βρει; Δεν έχει νόημα να κάνουμε εικασίες για γεγονότα που θα συμβούν σε μερικά χρόνια, την ίδια ώρα που ο Στάρμερ και η κλίκα των κρετίνων του εξακολουθούν να χειρίζονται το μαχαίρι και να επιτίθενται στην εργατική τάξη και το λαό, ενώ προωθούν με κάθε τρόπο τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας.
Μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα ότι μια κυβέρνηση Φάρατζ – και οποιαδήποτε κυβέρνηση που παραμένει εντός των ορίων του καπιταλισμού – δεν θα λύσει απολύτως τίποτα! Αντίθετα, μια τέτοια εξέλιξη θα εντείνει την κρίση του βρετανικού καπιταλισμού, θα ριζοσπαστικοποιήσει περαιτέρω τη συνείδηση των εργαζομένων και αυτό το φοβούνται. #
