Δύο παραδείγματα αυτοδιαχείρισης και επαναδιαπραγμάτευσης των όρων της ιδιοκτησίας με έβαλαν σε σκέψεις τις τελευταίες ημέρες.
Στη Θεσσαλονίκη οι εργαζόμενοι του εστιατορίου Barθelonica, ανέλαβαν οι ίδιοι τη διαχείριση του μαγαζιού όταν οι ιδιοκτήτες τους ανακοίνωσαν ότι πηγαίνουν για κλείσιμο και για μαζικές απολύσεις. Πλέον, διαχειριστής είναι η «γενική συνέλευση» ενώ οι αποφάσεις για τη λειτουργία του λαμβάνονται με πλειοψηφία. Ό,τι περισσεύει από τα έσοδα μοιράζεται ισότιμα σε όλους, ενώ αποφάσισαν να παρέχουν και έκπτωση σε όλους τους πελάτες κατά 30%.
Στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης, οι κάτοικοι έσπευσαν και γέμισαν με ρούχα ένα χώρο που διέθεσε ο δήμος για να στεγαστεί η αγορά ενδυμάτων και υποδημάτων σε τιμές από 1 έως 5 ευρώ. Τα παλιά ρούχα, που δεν χρειάζονται οι δημότες καταλήγουν πια εκεί και οι «πελάτες» συνεισφέρουν με αυτά τα μικροποσά, ώστε να μπορεί να συντηρηθεί και το ΜΑγαΖΙ, όπως το ονόμασαν, τονίζοντας την έννοια της συλλογικότητας, του «μαζί».
Πολλές είναι οι σκέψεις γύρω από τις πρωτοβουλίες αυτές. Αναλογίζομαι αν αυτές οι ενέργειες είναι «σημάδια παρακμής», όπως θα τα περιέγραφαν τα αστικά ηλεκτρονικά μέσα. Αν είναι φαινόμενα αντίστοιχα με την Αργεντινή, όπου σταδιακά στήθηκαν και καζάνια στο δρόμο, όταν ο κόσμος δεν είχε πια ούτε να φάει. Καταστροφολογική σκέψη; Ίσως.
Αναρωτιέμαι, όμως, αν υπάρχει και διαφορετική οπτική σε όλα αυτά. Αν αυτή η βεβιασμένη από την κρίση συλλογικότητα και αυτοοργάνωση, θα αφήσει κάποια σημάδια πίσω της, όταν με το καλό περάσει η μπόρα. Θα συνεχίσει με συλλογική διοίκηση το Barθelonica, αν αύριο το πρωί βγούμε από την κρίση; Θα συνεχίσει να μαζεύει ρούχα το ΜαγαΖΙ;
Ο υπεύθυνος εκεί, πάντως, μου είπε πως στόχος του είναι να το… κλείσει. Να μην υπάρχει κανείς που να έχει την ανάγκη του, εννοώντας ότι μακάρι να έχουν, σύντομα, όλοι οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου τη δυνατότητα να αγοράσουν τα απαραίτητα. Μετά όμως τι θα γίνει;
Μετά θα είμαστε και πάλι καθένας με τα ρουχαλάκια του και καθένας με το εστιατόριό του; Θα μάθουμε κάτι ίσως από όλα αυτά;
Ίσως είναι λίγο νωρίς για τέτοιες σκέψεις, όταν δεν φαίνεται καν φως στο τούνελ. Αλλά μια που είμαστε εδώ, μήπως να δώσουμε λίγη περισσότερη προσοχή σε αυτά;