Ευάγγελος Γιδαράκος, καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης – Διευθυντής του Εργαστηρίου Επεξεργασίας και Διάθεσης Χημικών και Τοξικών Αποβλήτων: «Να ζητήσει άμεσα στοιχεία η ελληνική Πολιτεία».
*Συνέντευξη στον Μάριο Διονέλλη
Για σοβαρότατες συνέπειες στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Μεσογείου από την επικείμενη απόρριψη των χημικών της Συρίας κάνει λόγο στην «Εφ.Συν.» ο καθηγητής κ. Γιδαράκος με αφορμή την είδηση ότι επίκειται η καταστροφή χιλιάδων τόνων επικίνδυνων χημικών όπλων στα διεθνή ύδατα μεταξύ της Νοτίου Ιταλίας και της Κρήτης. Ο καθηγητής σημειώνει πως μάλλον είναι απίθανο να φτάσουν τα χημικά μέχρι τις ελληνικές ακτές, ωστόσο θα αποτελούν μια πραγματική «βόμβα» για το οικοσύστημα όλης της Μεσογείου.
- Έχετε πληροφορίες για τον όγκο των χημικών που θα καταλήξουν στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου;
Μέχρι στιγμής και από πληροφορίες που έχουμε κυρίως από τη Γερμανία, ξέρουμε για καταστροφή περίπου 1000 έως 1500 τόνων χημικών αερίων, κυρίως του Sarin και του γνωστότερου ως αερίου της μουστάρδας. Ωστόσο δεν έχει γίνει γνωστό και ποιες άλλες ουσίες περιλαμβάνονται αλλά και αν είναι αυτός ο τελικός όγκος των χημικών που θα καταστραφούν.
- Πώς γίνεται η καταστροφή τους και ποιους κινδύνους ενέχει;
Η συγκεκριμένη μέθοδος βασίζεται στην υδρόλυση, δηλαδή στην διάσπαση των αερίων αυτών μέσα στο νερό. Όμως η υδρόλυση των στοιχείων αυτών θα παράγει μεταξύ άλλων και μεγάλες ποσότητες άλλων τοξικών ουσιών αλλά και νέα υγρά απόβλητα μέσω των χημικών αντιδράσεων. Η είσοδος αυτών των ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον θα δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα στους ζώντες οργανισμούς με αποτελέσματα που θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια. Τα τοξικά αυτά θα είναι εκεί ακόμα και αν εμείς δεν τα δούμε ποτέ στις ακτές μας.
- Υπάρχει κίνδυνος για τις ελληνικές ακτές και ειδικά στην Κρήτη;
Το θέμα δεν αφορά ειδικά την Ελλάδα και την Κρήτη. Νομίζω πως είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να φτάσουν τα τοξικά αυτά απόβλητα στις ακτές του νησιού, καθώς σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά ως τώρα η απόθεση θα γίνει σε μια απόσταση περίπου 500 χιλιομέτρων από τις δυτικές ακτές της Κρήτης, στην περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Ο κίνδυνος όμως είναι συνολικότερος, για τη θαλάσσια ζωή και μάλιστα σε μια κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος.
- Υπάρχουν εναλλακτικές λύσης καταστροφής τους;
Υπάρχουν ήδη ανεπτυγμένες τεχνολογίες επεξεργασίας των προϊόντων αυτών. Για παράδειγμα η Γερμανία διαθέτει τέτοιου είδους τεχνολογίες και έχει πουλήσει και αντίστοιχα συστήματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στη Ρωσία. Πρόκειται για ολόκληρες μονάδες οι οποίες μέσω θερμικής επεξεργασίας, με πυρόλυση, μπορούν να καταστρέψουν αυτά τα επικίνδυνα χημικά και μάλιστα με υψηλά στάνταρ ασφάλειας και με ειδικές αντιρρυπαντικές μεθόδους. Ωστόσο, απ’ ό,τι φαίνεται καμία από τις χώρες που διαθέτουν τέτοιες εγκαταστάσεις δε δέχτηκε να μεταφερθούν στο έδαφός της τα χημικά από το οπλοστάσιο της Συρίας και έτσι επελέγη η απόρριψη στη θάλασσα.
- Έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο;
Την μέθοδο της απόρριψης χημικών όπλων στη θάλασσα χρησιμοποίησαν παλαιότερα η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες καταστρέφοντας χιλιάδες χημικές βόμβες εντός της θάλασσας μέσω πλωτών εξεδρών. Η ουσιώδης διαφορά ήταν ότι εκείνες οι βόμβες δεν παρήγαγαν υγρά απόβλητα όπως συμβαίνει πλέον με τα πιο εξελιγμένα χημικά όπλα. Και για την ακρίβεια, τα χημικά που μεταφέρονται από το οπλοστάσιο της Συρίας περιλαμβάνουν τα πρόδρομα στοιχεία, δηλαδή τα συστατικά για την κατασκευή των όπλων και δεν είναι αυτά καθ’ αυτά τα όπλα.
- Δεν τα γνωρίζει αυτά ο ΟΗΕ;
Σίγουρα τα γνωρίζουν. Θα περίμενα όμως μια πιο υπεύθυνη στάση από τους αξιωματούχους του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων. Μην ξεχνάτε πως τον περασμένο Οκτώβριο ή Νοέμβριο ο ίδιος ο Οργανισμός είχε τονίσει πως δε συνίσταται η καταστροφή τέτοιων ουσιών εν πλω.
- Θα ήταν καλύτερα αν αυτά τα αέρια ρίχνονταν σε πιο ανοιχτές θάλασσες αντί στη Μεσόγειο;
Εφόσον δεν επελέγη μια πιο ελεγχόμενη επεξεργασία τους στις ειδικές μονάδες που σας ανέφερα νωρίτερα θα μπορούσαν τουλάχιστον να αποτεθούν σε πιο ανοιχτές θάλασσες όπως ο Ατλαντικός ή ο Ειρηνικός Ωκεανός. Δε σημαίνει ότι δε θα υπήρχε και εκεί πρόβλημα, αλλά σε μια ανοιχτή θάλασσα οι συγκεντρώσεις των ουσιών αυτών θα μπορούσαν πιο εύκολα να διασκορπιστούν και να έχουν έστω μικρότερες επιπτώσεις. Σε μια κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος οι επιπτώσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες.
- Πως είναι δυνατόν το ΓΕΕΘΑ, μια χώρας μέλους του ΝΑΤΟ να μην έχει ενημερωθεί για τη διαδικασία αυτή;
Αποτελούν και δικά μου ερωτήματα αυτά όχι πλέον ως επιστήμονας αλλά ως πολίτης. Σίγουρα η ελληνική Πολιτεία οφείλει να συλλέξει μέσω των υπηρεσιών της περισσότερες πληροφορίες και να επέμβει για να διαπιστώσει τις ακριβείς επιπτώσεις για το συνολικότερο περιβάλλον από την όλη επιχείρηση.
Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, στις: 10.01.2014
