Και τι δεν γράφτηκε και γράφεται ακόμη για τα γεγονότα και το δημοψήφισμα της 5η Ιούλη 2015. Ποιος είχε δίκιο; Ποιος δικαιώθηκε τελικά; Συχνά οι αναφορές αυτές αποσκοπούν στο να «ξεπλένουν» συγκεκριμένα άτομα, να κατηγορήσουν συγκεκριμένα άτομα, να αποτελέσουν μια δικαίωση των «σταλεγάκηδων» ή να αποκομίσουν, ακόμη και σήμερα, στενά προσωπικά ή κομματικά οφέλη. Να θυμίσουμε ότι κάθε αποτίμηση κι αναφορά σε γεγονότα και καταστάσεις του παρελθόντος, αν δεν καταλήγουν σε διδάγματα ή δεν βάζουν ερωτήματα για το σήμερα και το αύριο, είναι μια απλή ομφαλοσκόπηση, αδιαφορία για τον κοινωνικό περίγυρο, άγνοια για το κοινωνικό γίγνεσθαι και κακομοιριά! Και αυτό αφορά και στις όποιες πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς κι όσους αυτοπροσδιορίζονται ή εμφανίζονται σαν Αριστερά, είτε γιατί το πιστεύουν είτε γιατί εξυπηρετεί τους πολιτικούς τους στόχους και τους τρόπους που χρησιμοποιούν για να αποκομίσουν επιρροή και ψήφους. Η σοσιαλδημοκρατία —με όποιες μορφές και ονόματα κι αν εμφανίζεται— κρατάει ακόμα τη θέση της σαν δεκανίκι της αστικής τάξης· χρησιμοποιείται για την καταστολή του εργατικού κινήματος όταν η ίδια η αστική τάξη έχει δυσκολίες στο να το κάνει.
.
Έχουν περάσει περίπου 125 χρόνια, από τότε που το εργατικό κίνημα και οι προσπάθειες του κομμουνιστικού ιστορικού ρεύματος, καθάρισαν τη θέση τους και τη σχέση τους με τον ρεφορμισμό της σοσιαλδημοκρατίας. Ήταν στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, στα 1900-1910, όταν χρειάστηκε να ανιχνευτούν νέοι άγνωστοι δρόμοι, πρωτόγνωρες τακτικές και να αντιμετωπιστούν τεράστια ζητήματα που κανένας μέχρι τότε δεν μπορούσε καν να φανταστεί.
Να μην ξεχνάμε όταν μιλάμε για ιστορικούς χρόνους, ότι και το έργο αυτό ήταν πραγματικά κολοσσιαίο και η περίοδος των 125 ετών είναι πολύ σύντομη. Και είναι σαφέστατα απολύτως φυσικό να είναι η προσπάθεια των χρόνων αυτών γεμάτη με νίκες κι επιτυχίες αλλά και ήττες και πισωγυρίσματα. Μια πορεία στο άγνωστο που συνεχίζουμε καθώς γράφουμε την ιστορία του ανθρώπου στον μικρό μας πλανήτη, που όσο προχωράει ο χρόνος μπροστά, τόσο μικρότερος μας φαίνεται…
Και είναι πράγματι ελπιδοφόρο αυτό, να υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις, επεξεργασίες, γνώμες, προσεγγίσεις, γιατί έτσι είναι η ζωή σε μια τέτοια συλλογική προσπάθεια εκατομμυρίων αγωνιζόμενων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο, μια πορεία στο άγνωστο προσδοκώντας μια καλύτερη ζωή κι έναν δίκαιο κόσμο. Η αγωνιστική αυτή πορεία προς τη νέα κοινωνία έδειξε μέχρι τώρα ότι η απελευθέρωση της εργασίας, ο νέος άνθρωπος, η ανοιχτή κοινωνία δεν μπορεί να στηρίζεται σε μάντρα, όπως μια θρησκεία τυφλωμένων φανατικών που πορεύεται για να κατακτήσει την οικουμένη με μια Βίβλο ή ένα Κοράνι στο χέρι…
Οικοδομώντας με αγώνες και αίμα τους νέους άγνωστους δρόμους για τη νέα κοινωνία, εμφανίστηκαν πολύμορφες γνώμες, απόψεις, και ομαδοποιήσεις όπως Μαρξιστές, Λενινιστές, Λουξεμπουργκιανοί, Σταλινικοί, Αντισταλινικοί, Τροτσκιστές, Γκραμσιανοί, Μαοϊκοί, Αναρχοκομμουνιστές, Αρχειομαρξιστές, Συμβουλιακοί κομμουνιστές, Κινήματα της Επαναστατικής Αριστεράς, Καστρικοί, Ευρωκομμουνιστές, Αριστεροί σοσιαλιστές, εθνικοί δρόμοι για το σοσιαλισμό, κινήματα αυτοάμυνας κι ένοπλης αντίστασης κλπ, «ων ουκ έστιν αριθμός»!
Λέγεται από τον θυμόσοφο λαό μας ότι «ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις». Όλα όσα έχουν υπάρξει σαν δημιουργικές επαναστατικές σκέψεις, έχουν διατυπωθεί ή γραφτεί για την προώθηση της υπόθεσης της εργατικής επανάστασης σε συγκεκριμένες συνθήκες και συγκυρίες της κάθε ιστορικής περιόδου, πρέπει να αποτελέσουν την εργαλειοθήκη μας για το μέλλον. Τίποτα από όλα αυτά δεν απορρίπτονται εξ προοιμίου, τίποτα δεν πρέπει να πάει χαμένο, όλα αυτά αποτελούν πηγή γνώσης και δημιουργικής επεξεργασίας ακόμα κι αν χρειαστεί να αναθεωρηθούν ή να ανατραπούν θέσφατα και ιστορικές αγκυλώσεις.
Σίγουρα η τελική νίκη των καταπιεζόμενων κι εκμεταλλευομένων τάξεων για την δημιουργία της νέας κοινωνίας ισοτιμίας και δικαιοσύνης έχει αξία κι ότι εξυπηρετεί την επίτευξή της νίκης αυτής! Και που μπορεί να στηρίζεται αυτός ο αγώνας; Μόνο ο διαλεκτικός και ο ιστορικός υλισμός, η ιστορική υλιστική ανάλυση που μας έδωσαν με το έργο τους οι Μαρξ και Ένγκελς, ήταν και είναι η βάση της σκέψης και των σχεδιασμών των εργαζομένων για την καταστροφή του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος και την οικοδόμηση μια ανθρώπινης κοινωνίας! Για την ώρα δεν έχουμε κάτι άλλο, κάτι νέο. Ότι παρουσιάζεται σαν «νέο», έχει την «μυρωδιά» των Μαρξ και Ένγκελς, άσχετα πως πλασάρεται.
Ας δούμε μερικά ιστορικά παραδείγματα για να κατανοήσουμε ότι δεν είναι τόσο σχηματικά και απόλυτα τα πράγματα στην αγωνιστική πορεία του παγκόσμιου εργατικού κι αριστερού κινήματος:
● Η Ρόζα είχε δίκιο, όπως έδειξε η εξελικτική πορεία τόσο του Σοβιετικού και Κινεζικού μοντέλου όσο και των άλλων εθνικών μοντέλων για τον σοσιαλισμό, όταν επέμενε ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι η δημοκρατική και συλλογική εξουσία της εργατικής τάξης κι όχι η εξουσία της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.
● Ο Λένιν δικαιώθηκε, όταν υποστήριζε ότι χρειάζεται ένα συγκεντρωτικό κόμμα νέου τύπου, αφοσιωμένων αγωνιστών, για να δημιουργήσεις τις προϋποθέσεις, να κάνεις και να κερδίσεις την επανάσταση, μέχρι τη φάση της συντριβής της παλιάς εξουσίας και την οριστική επικράτηση της νέας εργατικής εξουσίας στην ταξική διαπάλη που γίνεται στα πρώτα στάδια της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Μια εργατική επανάσταση δεν τελειώνει σε μια νύχτα.
● Εργατικές επαναστάσεις ξέσπασαν το 1918-19 στη Γερμανία (όταν για πέντε ολόκληρα χρόνια η κυρίαρχη τάξη της Γερμανίας έζησε με τον τρόμο της ανατροπής της από τους Σπαρτακιστές) και στην Ουγγαρία (όταν στον απόηχο της νίκης της Οκτωβριανής επανάστασης, οι Ούγγροι εργάτες ανακήρυξαν στις 21 Μάρτη του 1919 την ίδρυση Ουγγρικής Σοβιετικής Δημοκρατίας). Η επικράτηση της Γερμανικής και Ουγγρικής εργατικής επανάστασης θα είχαν αλλάξει εκ βάθρων ολόκληρη την πορεία της ανθρώπινης Ιστορίας. Αν κέρδιζαν οι εργαζόμενοι στις δύο αυτές χώρες τότε, τι θα λέγαμε τώρα; Ότι ο Τρότσκι είχε δίκιο;
● Το 1919-20 ο σύσσωμος καπιταλιστικός κόσμος θέλησε να καταστείλει τους μπολσεβίκους με την ξένη ένοπλη ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Σοβιετική Ρωσία. Στην εποχή του αρνητικού συσχετισμού που επικρατούσε και τότε στο εργατικό κίνημα, την επίδραση της αστικής ιδεολογίας και πολιτικής στις γραμμές του, 14 καπιταλιστικά κράτη, ανάμεσα σε αυτά και η Ελλάδα, συμμετείχαν στην ιμπεριαλιστική εκστρατεία με συνολική δύναμη 300.000 αντρών. Αν κέρδιζαν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις θα λέγαμε ότι η θέση του Στάλιν για «σοσιαλισμό σε μια μόνο χώρα» ήταν λάθος κι απέτυχε;
● Ο Στάλιν είχε δίκιο όταν καθόρισε τον αγώνα του σοβιετικού λαού ενάντια στην εισβολή της ανίκητης μέχρι τότε πολεμικής μηχανής του υποστηριζόμενου από τη Δύση Γερμανικού ναζισμού, ως πατριωτικό αγώνα για την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής πατρίδας, ως μεγάλο πόλεμο για την πατρίδα. «Αυτός ο παλλαϊκός πόλεμος για την πατρίδα, ενάντια στους φασίστες καταπιεστές, έχει για σκοπό του όχι μόνο να εκμηδενίσει τον κίνδυνο που κρέμεται πάνω από τη χώρα μας, μα και να βοηθήσει όλους τους λαούς της Ευρώπης, που στενάζουν κάτω από το ζυγό του γερμανικού φασισμού», «Η Ιστορία δείχνει, πως αήττητα στρατεύματα δεν υπάρχουν, ούτε υπήρξαν ποτέ» τόνισε.
● Στη Σοβιετική Ένωση πότε ξεκίνησε η μεγάλη αλλαγή και η μετάλλαξη της ηγεσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ), αυτό που οι δυτικοί έλεγαν τότε «φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος της ΕΣΣΔ», που οδήγησε στην ξεπουλημένη κλίκα που πρόδωσε τον αγώνα του σοβιετικού λαού και το 1991 παράδωσε την χώρα του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στη Δύση; Το 1954-56 από τον Χρουστσόφ με το πρόσχημα της αντι-σταλινικής εκστρατείας και τις αποφάσεις του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ για «αποσταλινοποίηση». Αυτό, εκτός των αλλαγών στην εσωτερική κατάσταση, οδήγησε και στη διάσπαση του μέχρι τότε παγκόσμιου αντιαποικιοκρατικού και κομμουνιστικού κινήματος και δημιούργησε την αντιπαλότητα ΕΣΣΔ – Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
● Σήμερα στη Ρωσία, αλλά και στους εργαζόμενους σε ολόκληρο τον κόσμο, ο Στάλιν δικαιώνεται και η πολιτική του, που χαρακτήρισε μια ολόκληρη ιστορική περίοδο, γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής!
● Από την άλλη κάνοντας την ιστορική μας αναδρομή, βλέπουμε ότι εκτός από τα τεράστια επιτεύγματα της σοβιετικής κοινωνίας στην ιστορική περίοδο του Στάλιν, άρχισε η μετατροπή του κόμματος σε κρατική γραφειοκρατία. Η οποία επί Χρουτσόφ μετεξελίχθηκε σε «διοικούσα τάξη» με τα δικά της αυτοτελή «ταξικά» συμφέροντα που οδήγησαν στην προδοσία, τη διάλυση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου και της Σοβιετικής Ένωσης, το ξεπούλημα της περιουσίας του σοβιετικού λαού και την ξένη κατοχή της δεκαετίας του 1990.
● Η κατάσταση στην σημερινή Κίνα είναι απόδειξη της αποτυχίας της εφαρμογής του «πολεμικού κομμουνισμού», της «πολιτιστικής επανάστασης» και του «μεγάλου άλματος» που δημιούργησε ο μεγάλος τιμονιέρης Μάο; Η καπιταλιστική παλινόρθωση στην ουσία μέσω των μεταρρυθμίσεων του Τενγκ Σιαοπίνγκ και του Σι Τζινπίνγκ, είναι δικαίωση;
● Γιατί άραγε στην Κίνα δεν υπήρξε η ανατροπή του 1990-91 όπως στην ΕΣΣΔ και στις σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης; Γιατί εκεί η διευθύνουσα μανδαρινική τάξη συνεχίζει να ασκεί την εξουσία με τη μορφή του Κομμουνιστικού Κόμματος;
● Να σκεφτούμε άραγε ότι ο σοσιαλισμός του μέλλοντος θα μοιάζει κάπως με τη σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, που έβγαλε από τη φτώχεια περισσότερους από 1,5 δις εργάτες κι αγρότες και μετέτρεψε τη χώρα σε ισχυρή παγκόσμια δύναμη με πρωτοφανή επιστημονικά και παραγωγικά επιτεύγματα;
Όλα αυτά τα ελάχιστα ιστορικά παραδείγματα και απορίες που είδαμε παραπάνω μας οδηγούν στο συλλογισμό ότι η Ιστορία ξεκάθαρα μας λέει ότι τίποτα δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Και ταυτόχρονα πρέπει να μελετάμε και να αναλύουμε κάθε τι από όλα αυτά. Κάθε τι έχει την σχετική αξία του στη συγκεκριμένη στιγμή και στις συγκεκριμένες ιστορικές, πολιτισμικές και κοινωνικές συνθήκες τις οποίες πρέπει να εξετάζουμε.
Στις σημερινές συνθήκες βλέπουμε ότι ο ιμπεριαλισμός της Δύσης βρίσκεται σε μεγάλη κρίση και αδιέξοδο, χάνει συνεχώς την πρωτοκαθεδρία του στο παγκόσμιο σύστημα και αυτό τον οδηγεί στο να επιτίθεται τόσο σκληρά στους εργαζόμενους και τους λαούς όλου του κόσμου, όσο δεν έχουμε ξαναδεί. Σήμερα ο πλανήτης μας και η ανθρωπότητα κινδυνεύουν και από την επιθετικότητα και από την ανεπάρκεια του καπιταλισμού. Ζούμε την μεταβατική εποχή που η ιστορική ήττα του καπιταλισμού της Δύσης είναι ρεαλιστική. Η δημιουργία νέων ισορροπιών του καπιταλιστικού συστήματος και η ταυτόχρονη ανάδυση νέου παγκόσμιου αντιαποικιοκρατικού κινήματος, αλλά και η προοπτική για τη δημιουργία νέου παγκόσμιου εργατικού κινήματος μας βάζουν σε πρωτοφανείς προκλήσεις, γιατί πρέπει να έχουμε σαφή αντίληψη της νέας ιστορικής κατάστασης για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε παίζοντας τον ιστορικό μας ρόλο σαν αριστερά. Κι όχι να περιοριζόμαστε στην καταμέτρηση των ψήφων, στο ξεκαθάρισμα λογαριασμών, στην αύξηση της επιρροής για να αποδείξουμε ότι έχουμε δίκιο. Να αλλάξουμε την εικόνα της αριστεράς των τελευταίων χρόνων που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Να χτίσουμε τις σχέσεις του εργατικού κινήματος με την κοινωνία και τη νέα γενιά. Να κάνουμε τον αγώνα για μια νέα κοινωνία δικαίου χωρίς εκμετάλλευση, πολιτικά νικηφόρο.
Στο να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε παίζει σημαντικό ρόλο η παρακαταθήκη και τα εφόδια που έχουμε αποκομίσει από τον αγώνα των τελευταίων 125 χρόνων. Όλα όσα έγιναν και έχουμε αποθησαυρίσει τα τελευταία 125 χρόνια αποτελούν την κληρονομιά μας! Γιατί ας μην έχουμε αυταπάτες, πάλι σε άγνωστους δρόμους θα βαδίσουμε.
[Σημ.: Ήταν μια μικρή παράθεση σκέψεων κι ερωτημάτων κάθε άλλο παρά καθοδηγητικές, εννοείται γεμάτες αμφιβολία για την απόλυτη ορθότητα τους, αλλά με αισιοδοξία για τους καινούργιους αγώνες που θα ξημερώσουν.]#
