Εντονο απόηχο στην Ελλάδα έχει η σοβαρή κρίση μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ρωσίας, κατ’ αρχάς σε θρησκευτικό αλλά ενδεχομένως και σε πολιτικό επίπεδο.
Η πλήρης διακοπή Κοινωνίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο την οποία αποφάσισε η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου της Ρωσίας, ως απάντηση στην απόδοση αυτοκεφαλίας στη σχισματική ουκρανική Εκκλησία, επηρεάζει ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο και σε μεγάλο βαθμό την Ελλάδα.
Σε ακοινωνησία με τη ρωσική Εκκλησία τέθηκαν ξαφνικά οι μητροπόλεις στη μισή επικράτεια της χώρας, καθώς υπάγονται κανονικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και όχι στην Εκκλησία της Ελλάδος.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για 36 μητροπόλεις στη Βόρεια Ελλάδα και στις λεγόμενες «Νέες Χώρες» (στους νομούς Γρεβενών, Δράμας, Εβρου, Ημαθίας, Θεσπρωτίας, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Καβάλας, Καστοριάς, Κιλκίς, Κοζάνης, Λάρισας, Λέσβου, Λήμνου, Ξάνθης, Πέλλας, Πιερίας, Πρέβεζας, Ροδόπης, Σάμου, Σερρών, Φλώρινας, Χαλκιδικής, Χίου). Το ίδιο ισχύει και για το Αγιον Ορος, αλλά και για ακόμα οκτώ μητροπόλεις της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κρήτης.
Η παράμετρος τουρισμός
Για την Κρήτη το θέμα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς το νησί προσελκύει σημαντικό αριθμό Ρώσων τουριστών που επιλέγουν τη χώρα μας και λόγω κοινής θρησκείας.
Η ένταση των Εκκλησιών που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη Ρωσία μπορεί να έχει και οικονομικές συνέπειες στην επόμενη τουριστική περίοδο, επισημαίνουν στην «Εφ.Συν.» τουριστικοί επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη ρωσική αγορά.
Η πρόσφατη Πανορθόδοξη Σύνοδος στην Κρήτη έπαιξε ρόλο και στη φαινομενική έστω εξομάλυνση της παραδοσιακά τεταμένης σχέσης της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ωστόσο, οι ισορροπίες παραμένουν λεπτές και το γεγονός ότι οι μισές μητροπόλεις της χώρας θα ταχθούν με την πλευρά του Βαρθολομαίου σε μια τόσο σοβαρή κρίση με τη Ρωσία δεν αφήνει αδιάφορη την Ιερά Σύνοδο στη Μονή Πετράκη.
Και σε πολιτικό επίπεδο, όμως, το διαφαινόμενο σχίσμα απασχολεί ήδη την κυβέρνηση, βάζοντας ακόμα ένα εμπόδιο στην ήδη δοκιμαζόμενη σχέση με τη ρωσική πλευρά.
Η Μόσχα κατηγορεί ανοιχτά τις ΗΠΑ για παρέμβαση στα θρησκευτικά ζητήματα της Ουκρανίας και η ομόθρησκη Ελλάδα προσμετράται από τον Πούτιν μάλλον στο πλευρό της Ουάσινγκτον.
Κρατάει χρόνια η κόντρα Κύριλλου-Βαρθολομαίου
Βυζαντινισμοί που θα… ζήλευαν και οι κοσμικοί
Η απόδοση αυτοκεφαλίας στην αποσχισθείσα από τη Μόσχα ουκρανική Εκκλησία με απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις 11 Οκτωβρίου αποτελεί casus belli για τον Πατριάρχη πασών των Ρωσιών Κύριλλο.
Μόνο που ο «πόλεμος» μεταξύ Κύριλλου και Βαρθολομαίου έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, με τον πρώτο να αμφισβητεί ανοιχτά την πρωτοκαθεδρία του σημερινού Οικουμενικού Πατριάρχη.
Νωπές είναι ακόμα οι μνήμες από την αποχή του Αλέξιου από την Πανορθόδοξη Σύνοδο του 2016 στην Κρήτη και οι επισημάνσεις με νόημα για το μεγαλύτερο πλήθος των πιστών που έχει στις τάξεις της η ρωσική Εκκλησία σχεδόν από όλα τα άλλα Πατριαρχεία μαζί.
Σε έναν χώρο όπου οι βυζαντινισμοί είναι στην ημερήσια διάταξη, η κίνηση του Φαναρίου να αποδώσει αυτοκεφαλία στην αποσχισθείσα ουκρανική Εκκλησία φαίνεται να είναι πολύ καλά μελετημένη και να αποσκοπεί στην αποδυνάμωση του Ρώσου αντιπάλου.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, μάλιστα, από τον προκαθήμενο της ρωσικής Εκκλησίας αφαιρέθηκε το δικαίωμα να χειροτονεί τον εκάστοτε μητροπολίτη Κιέβου, δικαίωμα το οποίο κατείχε από το μακρινό 1686.
Η αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας έχει σαφή αντίκτυπο και στην πολιτική σκηνή της χώρας καθώς η Ουκρανία βαδίζει ακόμα ένα βήμα μακριά από την επιρροή του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ηδη ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έκανε ανοιχτά λόγο για «πρόκληση» του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, κατηγορώντας τον ότι υποκινείται από την πλευρά των ΗΠΑ.
Στο ίδιο μήκος κύματος υπήρξε αντίδραση από τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ο οποίος δήλωσε πως «εάν τα γεγονότα που εξελίσσονται πάρουν αντικανονική οδό, τότε η Ρωσία θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα των χριστιανών και θα λάβουμε μέτρα για να αντιμετωπίσουμε ενδεχόμενο σχίσμα στον ορθόδοξο κόσμο αν χρειαστεί», ξεκαθαρίζοντας πάντως πως η παρέμβαση της Μόσχας θα είναι με πολιτικές και διπλωματικές μεθόδους.
Στον αντίποδα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας χαιρέτισε την απόφαση για απόδοση αυτοκεφαλίας, δηλώνοντας μάλιστα έτοιμος να παραχωρήσει για μόνιμη χρήση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο την εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στο Κίεβο και ζητώντας από την ουκρανική Βουλή να εγκρίνει τη σχετική απόφαση.
Σημαντική επίσης θα είναι και η στάση των υπόλοιπων Πατριαρχείων για τον τελικό συσχετισμό δυνάμεων στην παρούσα θρησκευτικο-πολιτική κρίση.
Ηδη ο μητροπολίτης Τσεχίας και Σλοβακίας Ραστισλάβος πήρε ανοιχτά θέση υπέρ της Ρωσίας, καταδικάζοντας «κάθε απόπειρα νομιμοποίησης των σχισματικών», ενώ στο πλευρό του Κύριλλου τάχθηκε και ο (κρητικής καταγωγής) Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος.
(Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από την πρόσφατη Πανορθόδοξη Σύνοδο στην Κρήτη. *EUROKINISSI).
