Κοινό μέτωπο από αρχαιολόγους, κατοίκους, αυτοδιοίκηση, κορυφαίους Ελληνες και ξένους πανεπιστημιακούς και τον πολιτικό κόσμο εναντίον της σχεδιαζόμενης καταστροφής του μοναδικού μινωικού μνημείου στον λόφο Παπούρα για χάρη της κατασκευής του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι
Πάνδημη αντίδραση στην πρόθεση των υπουργείων Πολιτισμού και Υποδομών να εγκαταστήσουν τα ραντάρ του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι στον λόφο Παπούρα, όπου έχει ανακαλυφθεί ένα μοναδικό μινωικό μνημείο, καταγράφεται στην Κρήτη, αλλά πλέον και διεθνώς.
Κάτοικοι, περιβαλλοντικοί και πολιτιστικοί φορείς, ο τοπικός δήμος και αρχαιολόγοι τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό βρίσκονται κυριολεκτικά επί ποδός εν όψει της αυριανής συνεδρίασης του ΚΑΣ όπου εισάγεται η εγκληματική πρόταση καταστροφής του μνημείου.
Οι αρχαιολόγοι
Για καταστροφή μιλούν και 114 σημαντικοί αρχαιολόγοι πεδίου της κρητικής αρχαιολογίας των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, ανάμεσά τους εκπρόσωποι της Βρετανικής και της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής που δραστηριοποιούνται στην Κνωσό και στη Φαιστό, διακεκριμένοι Αμερικανοί και Βέλγοι ανασκαφείς μεγάλων μινωικών θέσεων, επίτιμοι διευθυντές Εφορειών Αρχαιοτήτων της Κρήτης και του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, κορυφαίοι επιστήμονες της μινωικής και της μεταμινωικής αρχαιολογίας από πανεπιστήμια όλου του κόσμου.
Με επιστολή διαμαρτυρίας που δημοσιοποίησαν χθες καλούν τις ελληνικές αρχές να μην προχωρήσουν στην υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου, καταδικάζοντας «την επιχειρούμενη πλήρη υποβάθμιση και κατ’ ουσίαν καταστροφή αυτού του εμβληματικού μνημείου για την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και όλης της Ελλάδας» και ζητώντας «όλος ο λόφος, ως περιέχων ένα μνημείο μείζονος σημασίας, να μείνει ελεύθερος πανταχόθεν, ανέγγιχτος από οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση βλάβη και να θωρακιστεί με την υψηλότερη θεσμική προστασία».
Οι κάτοικοι
Στο ίδιο κλίμα και οι κάτοικοι της περιοχής, που την περασμένη Κυριακή ανέβηκαν στον λόφο Παπούρα σχηματίζοντας με τα σώματά τους συμβολικά μια αλυσίδα γύρω από το μνημείο. Οπως αναφέρει στην «Εφ.Συν.» η Μαρία Φιλίππου, αντιπρόεδρος της «Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση, Προβολή και Αειφόρο Ανάπτυξη της Πεδιάδας», το αεροδρόμιο έχει επιφέρει απανωτές καταστροφές στον τόπο.
«Στον τόπο εκείνο υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα εδώ και 4.000 χρόνια και τώρα μια εταιρεία και οι Αρχές του τόπου έρχονται να καταστρέψουν τα πάντα. Δεν υπάρχει περίπτωση να τους αφήσουμε να υλοποιήσουν ένα τέτοιο σχέδιο. Ο τόπος μας καταστρέφεται από το αεροδρόμιο, οι ανασκαφές που έγιναν δείχνουν πως θα μπορούσε να υπάρξει τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα που να δώσει άλλο δρόμο για την προβολή όλης της περιοχής. Τώρα προσπαθούμε να σώσουμε οτιδήποτε αν σώζεται, ενώ ακόμα και τώρα ζητάμε τη διακοπή των εργασιών για το αεροδρόμιο και την ακύρωση του παράλογου και καταστροφικού έργου» λέει η ίδια.
Ο δήμαρχος
Για νομικές αντιδράσεις και άλλα εμπόδια που θα συναντήσει το έργο σε περίπτωση που η κυβέρνηση επιμείνει σε αυτή τη λύση μίλησε χθες σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Ηράκλειο ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, Βασίλης Κεγκέρογλου, καλώντας τους αρχαιολόγους του ΚΑΣ να τιμήσουν τον όρκο που έχουν δώσει και την επιστήμη τους και να μην εγκρίνουν αυτή την καταστροφική λύση. «Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν θα αποδεχτούμε μια λύση που “σφιχταγκαλιάζει” το μνημείο με την τοποθέτηση των δύο ραντάρ σε απόσταση αναπνοής. Η λύση που θα συζητηθεί στο ΚΑΣ χαρακτηρίζεται ως απολύτως απαράδεκτη και δεν θα περάσει» ανέφερε ο ίδιος.
Ακόμα πιο προκλητικό, πάντως, είναι το γεγονός ότι και η ίδια η υπουργός Πολιτισμού, όταν πριν από έναν χρόνο επισκέφθηκε το μνημείο, μίλησε για ένα μοναδικό εύρημα που πρέπει πάση θυσία να προστατευθεί. Μάλιστα το ΥΠΠΟ είχε από τότε προαναγγείλει «την αναζήτηση άλλης κατάλληλης θέσης για την τοποθέτηση του ραντάρ» και είχε συμφωνηθεί η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας να εκπονήσει και να καταθέσει στο ΥΠΠΟ νέα μελέτη για τη θέση ραντάρ. Ωστόσο, και η νέα μελέτη, απόσπασμα της οποίας δημοσιεύει σήμερα η «Εφ.Συν.», δείχνει τα δύο ραντάρ να τοποθετούνται ακριβώς δίπλα στο μνημείο και μάλιστα με μεγάλο εύρος εκσκαφών που προφανώς θα αναστείλουν οποιαδήποτε δυνατότητα μελέτης στο μνημείο, αποκλείοντας διά παντός τη δυνατότητα μετατροπής του σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο.
Οι βουλευτές
Σοβαρές είναι οι αντιδράσεις και σε πολιτικό επίπεδο. Παρεμβάσεις στη Βουλή για την προστασία και ανάδειξη του μνημείου έκαναν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Χάρης Μαμουλάκης, του ΠΑΣΟΚ, Φραγκίσκος Παρασύρης, και της Νέας Αριστεράς, Σία Αναγνωστοπούλου, με ερωτήσεις τους προς την υπουργό Πολιτισμού, ενώ σχετική αναφορά στη Βουλή κατέθεσαν οι βουλευτές του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, Σεμίνα Διγενή και Μαρία Κομνηνάκα. Σχετική ανακοίνωση εξέδωσαν και οι οργανώσεις βάσης του ΜέΡΑ25 στην Κρήτη, τονίζοντας πως ενώνουν τη φωνή τους «με τους κατοίκους της Κρήτης που ξεσηκώνονται και με τους αρχαιολόγους που τιμούν την επιστήμη τους».
Το μνημείο
Οπως αναφέρεται στη διαμαρτυρίατων 114 αρχαιολόγων-μελετητών της μινωικής εποχής από όλο τον κόσμο, πρόκειται για μια εξαιρετικά σπάνια κυκλική κατασκευή των προϊστορικών/μινωικών χρόνων, διαμέτρου 48-50 μ., που αποτελεί μοναδική ανακάλυψη στον αιγαιακό χώρο. Πρόκειται για αρχιτεκτόνημα υψηλής κατασκευαστικής ακρίβειας με εξωτερική διάρθρωση ενάλληλων λιθόκτιστων δακτυλίων σε διαφορετικά υψομετρικά επίπεδα και με «δαιδαλώδες-λαβυρινθώδες» εσωτερικό.
Η όλη κατασκευή προϋποθέτει σύνθετη γνώση δομικής πρακτικής, που υπερβαίνει τα μέχρι σήμερα δεδομένα για την Κρήτη της 3ης χιλιετίας π.Χ. Εχει ανεγερθεί σε περίοπτη θέση στην κορυφή του λόφου και ελέγχει οπτικά όλη την πεδιάδα Καστελλίου, τα λασιθιώτικα όρη, τις κορυφογραμμές του Γιούχτα στα δυτικά και του Κόφινα στα νότια, γεγονός που υποδηλώνει τη μεγάλη σπουδαιότητα του μνημείου.
Τα ανασκαφικά δεδομένα μαρτυρούν χρήση από τη μινωική προανακτορική έως την παλαιοανακτορική περίοδο (3200-1800 π.Χ.) και μερική επανάχρηση στα αρχαϊκά χρόνια (7ος αι. π.Χ.). Εκτός από τη λαβυρινθοειδή κατασκευή στην κορυφή, στα πρανή του λόφου υπάρχουν αρχαίο μονοπάτι, μινωικό κτιριακό συγκρότημα και λατρευτικό σπήλαιο. Η πρώτη ανάγνωση των δεδομένων υποδεικνύει τελετουργική και κοινωνικο-θρησκευτική χρήση του μνημείου. Αναμφίβολα πρόκειται για πρωτόγνωρο έργο προβολής των τοπικών κοινοτήτων.
