Μία σφαίρα, ένα παιδί νεκρό, ένας λαός στον δρόμο! Αυτά έρχονται στο μυαλό όταν αναφέρεις αυτήν την ημερομηνία. Ήταν 6 Δεκέμβρη του 2008. Ένας Δεκέμβρης διαφορετικός από τους άλλους. Η σφαίρα που στις 6 Δεκέμβρη 2008 έδωσε τέλος στη ζωή του Αλέξη Γρηγορόπουλου, πυροδότησε ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά ξεσπάσματα στην μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας. Χρόνια συσσωρευμένη η οργή, ξεχείλισε και σε λίγα λεπτά κατέκλυσε τα πάντα για βδομάδες!
Ήταν Σάββατο βράδυ στα Εξάρχεια. Τα Εξάρχεια σαν περιοχή, συγκροτούν το χώρο συνάντησης της ριζοσπαστικής νεολαίας, ένα εργαστήρι πολιτικών ιδεών και εναλλακτικών κοινωνικών πρακτικών. Με τον Αλέξη, ταυτίστηκε η νεολαία, που υποφέρει περισσότερο από την κατάρρευση των προσδοκιών, την εφαρμογή των κυρίαρχων προτύπων που της επιβάλλονται, την αβάσταχτη καθημερινότητα. Είναι κυρίως αυτή που υφίσταται εργασιακές συνθήκες μεσαίωνα και τις συνέπειες από τις αλλεπάλληλες καταστροφικές μεταρρυθμίσεις (διάλυση) σε εκπαίδευση και υγεία. Είναι και αυτοί, που υφίστανται τον κοινωνικό και πολιτικό αποκλεισμό. Οι γονείς, οι καθηγητές, οι άνεργοι, οι μετανάστες, οι συνταξιούχοι που πεινάνε, οι νεόπτωχοι. Μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, μέσα σε μια πραγματικότητα που γίνεται ολοένα και πιο αβάσταχτη από την καπιταλιστική βαρβαρότητα, αφυπνίζεται. Η σφαίρα που βρήκε τον Αλέξη ξύπνησε το συλλογικό φαντασιακό!
Μια ώρα μετά τη δολοφονία, χιλιάδες νέοι μαζεύονται στα Εξάρχεια και συγκρούονται με τους πραιτοριανούς του συστήματος, όλη τη νύχτα. Οι συγκρούσεις απλώνονται σε όλη την Αθήνα, αλλά και σε πολλές πόλεις της χώρας. Την επομένη, το ίδιο. Δυο μέρες μετά, η Δευτέρα, θα είναι σταθμός σε ο,τι οι περισσότεροι έχουν ζήσει, αλλά και για το κράτος, που παλεύει να προστατέψει τα κεντρικά σύμβολα της πολιτικής εξουσίας όπως τη Βουλή και τις τράπεζες, ανοίγοντας ταυτόχρονα την κουβέντα για κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Κι αυτό που οι περισσότεροι έλπιζαν να τελειώσει σε ένα τριήμερο, κράτησε κοντά ένα μήνα! Είναι η πρώτη φορά που κίνημα με τέτοια χαρακτηριστικά εμφανίζεται στο προσκήνιο της μεταπολιτευτικής πολιτικής ζωής.
Τα χαρακτηριστικά της εξέγερσης ήταν:
● Η αμεσότητα της αντίδρασης.
● Η καθοριστική χρήση της εναλλακτικής ενημέρωσης, μέσα από το διαδίκτυο.
● H εξέγερση απλώθηκε σαν σπίθα σε περισσότερες από 44 μεγάλες πόλεις της Ελλάδας.
● Το μέγεθος της συμμετοχής και η συχνότητα των κινητοποιήσεων. Σχεδόν καθημερινά, χιλιάδες ή δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων κινητοποιούνται με οποιονδήποτε τρόπο.
● Η διάρκεια της εξέγερσης είναι πολύ μεγάλη. Οι σχεδόν καθημερινές διαδηλώσεις διαρκούν περίπου ένα μήνα.
● Η ένταση της εξέγερσης και η συγκρουσιακή διάθεση είναι καθοριστικές. Πρώτη φορά, τόσο έντονες και τόσο βίαιες πρακτικές, είναι σε τέτοιο βαθμό διαδεδομένες, με επιθέσεις ενάντια σε κτήρια και σύμβολα της εξουσίας, με τις καταλήψεις, με τα οδοφράγματα και τις συγκρούσεις με τους ένστολους πραιτοριανούς του συστήματος.
● H αυτοοργάνωση, η αυτοδιαχείριση και η μαζική συμμετοχή σε πρωτοβουλίες και δρώμενα, έξω από τα όρια των παραδοσιακών, είναι από τα σημαντικότερα στοιχεία της εξέγερσης.
● H σύνδεση της εξέγερσης με αγώνες και κινήματα και η επίδρασή της στο εξωτερικό. Εκατοντάδες διαδηλώσεις αλληλεγγύης έγιναν σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε περισσότερες από 30 χώρες και 150 πόλεις. Από την Ευρώπη και την Αυστραλία, μέχρι τη Λατινική Αμερική, κι από τις ΗΠΑ και τον Καναδά μέχρι τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία. Σύμβολο έγινε το μήνυμα αλληλεγγύης του υποδιοικητή Μάρκος του ELZN (Ejército Zapatista de Liberación Nacional) από τη μεξικάνικη πολιτεία Τσιάπας!
«Η εξέγερση των νέων», έγραφαν τα μεγάλα ξένα δημοσιογραφικά δίκτυα. Την εξέγερση αυτή, κάποιοι προσπαθούν να την ξεγράψουν από την ιστορία, κανένας πολιτικός, κανένας ερευνητής δεν μελέτησε αυτόν τον Δεκέμβρη, για να δει τι κρύβεται πίσω από αυτόν τον ξεσηκωμό. Η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου ήταν η σπίθα, αλλά αυτή η φωτιά σιγόκαιγε πολύ καιρό πριν! Αντίθετα, με την βοήθεια των Μέσων Μαζικής Εξαπάτησης, εκτοξεύεται λάσπη κατά του αυθόρμητου εκείνου κινήματος, με προφανή σκοπό την αμαύρωση της νεολαιΐστικης αυτής εξέγερσης.
Ο «Δεκέμβρης του 2008» αποκάλυψε την οικονομική, φυσική και συμβολική συστημική βία! Ήρθε σε σύγκρουση με την κρατική βία, η οποία με κάθε τρόπο προσπαθούσε να υπονομεύσει τις μαζικές διαδηλώσεις του κόσμου. Η εξέγερση αυτή έδειξε και την έλλειψη και συγκρότηση ενός μετώπου, που θα μπορούσε να «αγκαλιάσει» το κίνημα αυτό, που ζητούσε έμμεσα μια καθοδήγηση για να συνεχίσει να μάχεται…
Έπρεπε να χαθεί ένας ανήσυχος έφηβος, από το χέρι ενός πραιτωριανού προστάτη της εξουσίας, για να αντικρύσει η κοινή γνώμη το βαθμό της σήψης και της απαλλοτρίωσης της κοινωνίας! Ακόμα και ο πιο… αθώα σκεπτόμενος, έβλεπε κατάματα την ωμή αλήθεια και δεν «έχαφτε» όσα του σέρβιρε το σύστημα με τα αργυρώνητα ΜΜΕ. Αυτό οδήγησε τόσο κόσμο στους δρόμους, συσπείρωσε αδύναμους και φοβισμένους και ώθησε τον κόσμο να βγει στο δρόμο, να διαδηλώσει, να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα του με τον πιο δυναμικό και γενναίο τρόπο. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια «υπνηλίας» κι «αποστράτευσης», η λέξη «εξέγερση», πήρε μορφή! Ο κόσμος ποδοπάτησε τον φανατισμό και τον κομματικό οπαδισμό που έθρεφε τόσα χρόνια το σύστημα τους και έσπασε περήφανος τα δεσμά του!
Ο Δεκέμβρης του 2008, αφύπνισε (τουλάχιστον για ένα διάστημα) πολλούς, τους οδήγησε επιτέλους σε ενέργειες αντίδρασης. Οι πλατείες και οι δρόμοι πλημμύρισαν από κάθε λογής ανθρώπους, που έδειχναν να αντιλαμβάνονται την πραγματική ανάγκη της εποχής. Μιας εποχής που χρειάζεται θυσίες και σκληρούς αγώνες, κόντρα σε όλα όσα είχαμε μάθει τόσα χρόνια. Μια έκρηξη που έπρεπε να γίνει με τον πιο βίαιο τρόπο… Το τι συνέβη πραγματικά εκείνες τις μέρες, δεν μπορεί να περιγραφεί σε λίγες αράδες. Πολλοί όμως από τότε, προσπάθησαν να αποδείξουν πως ο μικρός Αλέξης, ήταν ένας επιμελής μαθητής, αρίστης αγωγής και πως ουδεμία σχέση είχε με ταραχές ή «ταραχοποιά» στοιχεία… Όλα αυτά βέβαια, γιατί προσπαθούν να απαντήσουν σε μια μεγάλη μερίδα της μικροαστικής κοινωνίας, που ακόμη και σήμερα έβαλε στο δικό της ειδώλιο, το άψυχο σώμα του 15χρονου. Ο Αλέξης ήταν αυτό που έλεγε και το σύνθημα που κυριάρχησε σε ολόκληρη τη χώρα: «15 χρονών νεκρός». Ήταν ένα μικρό παιδί, που στερήθηκε το δικαίωμα στη ζωή! Στη θέση του θα μπορούσε να είναι ένας εργαζόμενος, ένας συνταξιούχος, ένας αντιεξουσιαστής, ένας μετανάστης ή ακόμη και ένα «ταραχοποιό» στοιχείο… Το ζήτημα είναι, πως το υπάρχον πολίτευμα, επιβάλλει σε ορισμένα «υποκείμενα», να σταθούν απέναντι στον κάθε Αλέξη, πιέζοντας τη σκανδάλη του όπλου τους…
Η εξέγερση, αποτέλεσε την πρώτη κοινωνική έκρηξη της περιόδου της οικονομικής κρίσης, ενάντια στην καταστροφή που όλοι διαισθάνονταν ότι ερχόταν. Η όποια εντρύφηση στα γεγονότα, αναδεικνύει τον βαθιά αντισυστημικό χαρακτήρα της εξέγερσης. Γι’ αυτό και πολεμήθηκε τόσο, γιατί αυτό την καθιστούσε ελάχιστα «διαχειρίσιμη» και «ενσωματώσιμη», κατά τα πρότυπα του παρελθόντος…
Ο Δεκέμβρης, σαν κοινωνικό κίνημα, αναπτύχθηκε στο έδαφος της αδυναμίας της αριστεράς να προτάξει μια επαναστατική πολιτική στρατηγική, περιγράφοντας πως μπορούν τα πράγματα να πάνε αλλιώς, συνδεόμενη με τις κινήσεις των μαζών. Μιας αριστεράς, που ένα τμήμα της κατήγγειλε την νεολαιίστικη εξέγερση και άλλο τμήμα της ήθελε…, αλλά δεν μπόρεσε να διαδραματίσει πρωτοπόρο ρόλο. Όμως παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να μελετήσουμε και να κρατήσουμε κάποια στοιχεία του Δεκέμβρη και να δούμε πως αυτά θα βελτιωθούν στον επόμενο «Δεκέμβρη»!
Το συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε μετά από τόσα χρόνια, είναι πως η πελώρια μάζα των «εξεγερμένων», δεν ήταν ένα απλό κοινωνικό φαινόμενο «τυφλής έξαρσης βίας», αλλά το αποτέλεσμα τουλάχιστον μια δεκαετίας συνεχόμενων περικοπών του κράτους πρόνοιας, της υγείας, της παιδείας και των εργατικών δικαιωμάτων. Μιας εποχής κυριαρχίας σάπιων πολιτικών και κουκουλωμένων σκανδάλων. Μια εποχή μετατροπής της νεολαίας σε… «ρομπότ» της ελεύθερης αγοράς, με ειδική κατάρτιση από το δημοτικό, το λύκειο, το φροντιστήριο και το πανεπιστήμιο, πάνω στο ζήτημα της εργασίας. Δηλαδή, στη μετατροπή του εργαζόμενου ανθρώπου σε «εργαζόμενο» σκέτο! Όλα αυτά σε συνδυασμό με την αντικοινωνικοποίηση στην οποία υποβλήθηκε η κοινωνία μας τα 40 τελευταία χρόνια και τη δημιουργία ενός τρόπου ζωής και μιας κουλτούρας πρωτίστως εμπορικής, καταναλωτικής και όχι ανθρώπινης, ήταν τα βαθύτερα αίτια της εξέγερσης του Δεκέμβρη. Το σύνθημα «κανένας Δεκέμβρης δεν τελείωσε ποτέ» είναι ίσως πολύ επίκαιρο σήμερα! Η εξέγερση έδωσε σημαντικά μαθήματα που εκφράζονται με τις λέξεις αγώνας, ρήξη, ανατροπή, επανάσταση…
Ο Δεκέμβρης ήταν μια εξέγερση της νεολαίας, με πολλές αντιφάσεις, άνοιξε νέους δρόμους που δεν έχουμε τολμήσει να περπατήσουμε ακόμα σήμερα. Πιστεύω ότι, είναι πολλά αυτά που πρέπει να διδαχτούμε από τον Δεκέμβρη, για τις μορφές οργάνωσης και το περιεχόμενο των αγώνων απέναντι στην καπιταλιστική κρίση, που βρίσκονται μπροστά μας… Βλέποντας τις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές πολιτικές βίαιης λιτότητας, την βαρβαρότητα του πολέμου, βρισκόμενοι πάντα στη «σωστή πλευρά της ιστορίας», ένας νέος «Δεκέμβρης» μάλλον είναι κοντά…
